مقدمه
یکی از مهم ترین حقوق یک کودک در بدو تولد، حق بر داشتن نام است. در این رهگذر، انتخاب نام نیکو مورد توجه افراد است و تلاش خود را می گذارند تا بتوانند برای فرزندانشان بهترین و زیباترین نام ها را انتخاب نمایند. انتخاب نام نیک برای فرزند در دین مبین اسلام نیز توصیه شده است چه اینکه رسول اکرم (ص) فرموده اند”«حق فرزند بر پدر آن است که نام خوب بر او گذارد و او را تربیت نیکو کند.» این امر به آن دلیل است که نام، نشانه وضعیت خانوادگی و الگوهای فرزند بوده و تا ابد همراه او خواهد بود
اما گاهی افراد، به دلایل مختلفی از نام انتخابی خود رضایت نداشته و در صدد تغییر آن برمی آیند. در این راستا با توجه به مقررات خاص و حساسیت این موضوع، بهتر آنست که قبل از هر اقدامی با وکیل تغییر نام مشورت نموده و از راهنمایی های ایشان بهره مند شوید. در این مقاله به این موضوع می پردازیم که شخص چگونه می تواند با توجه به قوانین و مقررات در کشور، نسبت به تغییر نام خود اقدام نماید.
انتخاب نام
به موجب ماده ماده ۲۰ قانون ثبت احوال انتخاب نام با اعلام‌کننده است، برای نامگذاری یک نام ساده یا مرکب(حسین، محمد مهدی و مانند آن)که عرفا یک نام محسوب میشود انتخاب خواهد شد.در تبصره همین ماده به اسامی ممنوعه اشاره شده است که در صورتی که نام فرد از میان نام های ممنوعه باشد، نامبرده می تواند نسبت به تغییر نام خود اقدام نماید. موارد زیر نام ممنوعه محسوب می گردد:
– انتخاب نامهایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی میگردد
– انتخاب عناوین و القاب و نامهای زننده و مستهجن
– انتخاب عناوین و القاب و نامهای نامتناسب با جنس مثلا برای دختران نام ماشالله یا اشرف و اکرم برای پسران.
-انتخاب نام های مرکبی که عرفا” یک نام محسوب نمی‌شوند (اسامی مرکب ناموزون) همانند سعید بهزاد ، شهره فاطمه ، حسین معروف به کامبیز
علاوه بر این، موارد زیر نیز از جمله نام های ممنوعه محسوب می شوند:
برای مثال نام چنگیر ممنوع به شمار میرود. مثل عبدالات، عبدالعزی.
احراز مناسب بودن و یا نامناسب بودن اسامی
بر اساس مصوبه شورای عالی ثبت احوال مرجع رسیدگی به نام های جدید و نوساخته، کمیته مشورتی نام سازمان ثبت احوال مرکب از اساتید دانشگاه ها و اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. جهت درخواست و پیشنهاد بررسی نام متقاضی باید به سامانه انتخاب نام به آدرس www.sabteahval.ir/nameselection مراجعه و درخواست را به همراه اطلاعات تکمیلی از قبیل مشخصات شناسنامه‌ای پدر و مادر نوزاد مورد نظر را ثبت کرده و منتظر نظر کارشناسی از طریق تماس سازمان باشد و یا به بخش پیگیری سامانه انتخاب نام مراجعه کرده و درخواست خود را پیگیری نماید.
چه کسانی می توانند درخواست تغییر نام دهند؟
افراد زیر می توانند نسبت به تغییر نام اقدام نمایند. پیشنهاد می گردد که قبل از هرگونه اقدامی،ابتدائا با وکیل تغییر نام مشورت کرده و از روند و رویه فعلی محاکم و ادارات ثبت احوال اطلاع کسب نمایید.
شناسنامه یک سند رسمی است که در بردارنده ی تمام اطلاعات و مشخصات هویتی اشخاص است، و وقایعی همچون ازدواج، طلاق،نام پدر و مادر، نام همسر، تعداد و نام فرزندان، مشارکت در انتخابات در آن قید میگردد و به همین علت از اسناد بسیار مهم هویتی محسوب می شود. بر اساس قانون اصلاح قانون ثبت احوال، هرگونه تغییر در شناسنامه بدون طی مراحل قانونی جرم محسوب می گردد. بنابراین اگر شخصی قصد تغییر نام کوچک یا نام خانوادگی خود را داشته باشد تنها از طریق مراجع قانونی و با ارائه دلایل میتواند به هدف خود دست یابد.
انتخاب نام با اعلام کننده ی نام است، که در زمان اخذ شناسنامه برای نوزاد، به اداره ثبت احوال اعلام میشود و شناسنامه صادر میگردد و در واقع انتخاب نامی زیبا و مناسب از حقوقی است که پدر و مادر در مقابل فرزندشان بر عهده دارند.
بعضی اسامی از نام های ممنوع اعلامی از طرف شورای عالی ثبت احوال هستند و امکان ثبت این اسامی وجود نخواهد داشت و ضمناً دارندگان انها میتوانند با رعایت ضوابط این نام ها را تغییر دهند از جمله:
-اسامی و عناوین زننده و مستهجن و نامتناسب با جنسیت
-اسامی که موجب هتک حیثیت مقدسات و نام های اسلامی می گردد
– نام هایی که موجب تحقیر اشخاص میشود یا اینکه معنای لغوی آنها عرفاً مورد پذیرش جامعه نیست
-اسامی مرکب که عرفاً یک نام محسوب نمی شود مثل: ماندانا زهرا
-نام هایی که مغایر با عرف و فرهنگ اسلامی باشد.
-نام هایی که موجب اشاعه فرهنگ بیگانه میشود.
-نام هایی که تناسبی با جنسیت ندارد
-اسامی خارجی
-عناوین لشکری و کشوری
-القاب اعم از ساده و مرکب
-نام هایی که معرف صفات مذموم و مغایر با ارزش های والای انسانی باشد.
شاید تاکنون با افرادی مواجه شده باشید که از نامی که والدینشان برای آنها برگزیده اند ناراضی هستند و درصدد تغییر نام خود هستند. این امر طبیعی است زیرا هرکس دارای سلیقه ی شخصی و دیدگاه و عقاید خاص خودش است و متقابلاً حق این را دارد که نامش را آن طور که میخواهد تغییر دهد.
از آنجا که نام از احوال شخصیه به حساب می آید و علی الاصول نباید تغییر کند و دلیلش آن است که تغییر نام مشکلات حقوقی را برای اشخاص در پی دارد و حتی ممکن است به حقوق دیگران نیز لطمه وارد کند، از این رو تغییر نام به راحتی صورت نمیگیرد و یک امر استثنائی است که در واقع امکان تغییر آن از جهت قانونی وجود دارد ولی در قانون قیود و شرایطی برای این امر در نظر گرفته شده است. و تغییر نام کوچک بدون دلیل عقلایی و از روی دلخواه شخص انجام نخواهد شد.
بنا به اعلام سازمان ثبت احوال کسانی که نامشان محمد، علی، فاطمه و زهرا باشد نمی‌توانند نام خود را تغییر دهند بدین علت که این اسامی رواج زیادی دارند و به دلیل همین فراوانی تغییر آنها غیر ممکن است.
در گذشته کسانی که خواستار تغییر نام و نام خانوادگی خود بودند باید با ارائه دادخواست به دادگاه مراجعه کرده و دادگاه با بررسی این امر آیا درخواست عقلائی است و نام انتخابی با موازین شرعی و اسلامی و قانونی مغایرت نداشته باشد حکم تغییر نام را صادر می‌نمود و فرد را به دفاتر ثبت احوال محل سکونت وی ارجاع می‌داد.
که این رویه مشکلاتی را برای متقاضی در پی داشت و روند انجام کار نیز بسیار طولانی بود.
اما در رویه‌ی کنونی نیازی به مراجعه به دستگاه قضایی وجود ندارد و مطابق دستورالعمل تغییر نام در سال ۱۳۹۳ و تصویب آن در شورای عالی ثبت احوال اختیار تغییر نام به سازمان ثبت احوال داده شده است و در کوتاه ترین زمان ممکن اقدام میشود . و تقاضای تغییر نام در کمیته ی به نام “کمیته نام” که در ثبت احوال قرار دارد بررسی میگردد و بر اساس دستورالعمل تغییر نام تصمیم گرفته میشود.
فردی که به سن ۱۸ سال تمام رسیده باشد شخصاً میتواند تقاضای تغییر نام نماید و افراد زیر ۱۸ سال یا اشخاص غیر رشید به درخواست کفیل، قیم قانونی، سرپرست با داشتن اصل شناسنامه امکان تغییر دادن نام خود را دارند
-نمونه تکمیل شده برگه درخواست تغییر نام توسط صاحب شناسنامه یا سرپرست قانونی و یا وکیل صاحب شناسنامه.
– اصل شناسنامه ی متقاضی.
اصل شناسنامه و مدرک مثبت سمتِ قانونی درخواست کننده در صورتی که درخواست کننده غیر از صاحب شناسنامه باشد
– اصل شناسنامه متقاضی و همچنین اصل شناسنامه و مدرک مثبت سمت وکیل تغییر نام یا نماینده قانونی پس از بررسی و احراز اصالت و اسکن آنها به متقاضیان مسترد می شود.
– اصل رسید بانکی مبنی بر واریز تعرفه های قانونی.
– رسید واریز تعرفه های قانونی متعلقه پس از صدور مجوز تغییر نام و هنگام اخذ درخواست اجرای آن دریافت خواهد شد.
برگشت به نام قبلی تا وقتی ممکن است که شناسنامه با واژه جدید و تصویب شده صادر و تحویل متقاضی نشده باشد.
در خصوص رسیدگی به درخواست تغییر نام کوچک، لازم است متقاضی درخواست خود را به صورت دادخواست تغییر نام به دادگاه محل اقامت خود و به طرفیت اداره ثبت احوال شهرستان یا بخش صادر کننده سند سجلی، طرح و اقامه کند. پیشنهاد می گردد به جهت حساسیت موضوع و با توجه به اینکه هر شخص فقط یک بار می تواند نسبت به تغییر نام خود اقدام نماید، قبل از هرگونه اقدام در راستای ثبت دادخواست با وکیل تغییر نام مشورت نموده و از راهنمایی های ایشان بهره مند شوید.
موسسه وکلای رای مثبت با بهره مندی با تجربیات وکلای پایه دادگستری، اساتید و دکترین حقوقی آماده ارائه خدمات در خصوص تغییر نام به شما خواننده گرامی از آغاز فرایند و ثبت دادخواست تا نیل به هدف نهایی و تغییر نام، می باشد. برای اطلاعات بیشتر در این خصوص با وکلای متخصص در زمینه تغییر نام موسسه ما تماس بگیرید.