در این مقاله به عقد بیع و الزام به تحویل بیع که یک موضوع مهم در حوزه حقوقی وکیل ملکی است پرداخته میشود. رشته حقوق یکی از مهمترین و پیچیده ترین رشته های علمی در جهان می باشد که با توجه به گسترده بودن مباحث آن و ارتباط با بسیاری از رشته ها و مشاغل دیگر از جذابیت و اهمیت خاصی برخوردار است. رشته حقوق شامل دایره گسترده ای از مباحث گوناگون است که هرکدام ویژگی های خاص خود را دارد و در مسائل مختلفی کاربرد دارد. یکی از مهمترین مباحث حقوقی که کارکرد فراوانی داشته و در بسیاری از مواقع مورد استفاده افراد کثیری در قشر های گوناگون قرار می گیرد موضوع عقود است.
عقود در ایران به دو دسته عقود معین و غیر معین تقسیم بندی می شود.عقود معین عقودی است که نوع و شرایط و آثار آن در شرع و قانون پیش بینی شده است . عقود غیر معین به عقودی گفته می شود که شرایط و ضوابط آن توسط طرفین تعیین می گردد و مبتنی بر ماده ۱۰ قانون مدنی می باشد. یکی از مهمترین و کاربردی ترین عقود معین، عقد بیع است. عقد بیع از دو رکن اصلی مبیع و ثمن تشکیل می گردد.یکی از آثار مهم عقد بیع به محض انعقاد انتقال مالکیت مبیع به خریدار و ثمن به مالک می باشد.گاهی فروشنده از تحویل مبیع خریداری شده به خریدار امتناع می ورزد که خریدار می تواند مطابق قانون الزام فروشنده را جهت تحویل و تسلیم مبیع بخواهد.در این گفتار به بررسی ابعاد گوناگون و احکام خواسته الزام به تحویل مبیع می پردازیم. موسسه حقوقی وکلای رای مثبت با همکاری وکلای پایه یک دادگستری و سابقه بیش از یک دهه فعالیت توانسته با ارائه بهترین خدمات حقوقی در زمینه عقد بیع و خواسته الزام فروشنده به تحویل مبیع، کارنامه ای درخشان از خود بر جای گذارد.
همانگونه که گفته شد عقد بیع از عقود معین، در قانون مدنی است که اصطلاحاً به معنای خرید و فروش می باشد.در قانون مدنی، بیع تملیک عین به عوض معلوم تعریف گردیده است.این عقد با ایجاب و قبول فروشنده و خریدار منعقد می شود که به مجرد وقوع آن، خریدار مالک مبیع و فروشنده مالک ثمن (عوض) می گردد.ماده ۳۳۸ قانون مدنی اشعار می دارد: (( بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم)). واژه تملیک در این ماده مبنای مشخص شدن تفاوت بین بیع و عقود اذنی است و قید عین برای تمیز آن از عقد اجاره می باشد.در این ماده می توان گفت جمله تملیک عین نشانگر ضرورت عینی بودن مبیع را می رساند. بنابر این منفعت مال یا عمل و حق را نمی توان در قالب عقد بیع واگذار نمود. ولی این در حالی است که چنین مقرره ای برای ثمن پیش بینی نشده است و از آن به عنوان عوض تعبیر شده است که می تواند شامل عین، منفعت، عمل و… نیز باشد.
نظر به تعریفی که از بیع در ماده ۳۳۸ قانون مدنی آمده است می توان اوصاف عقد بیع را در تملیکی بودن و معوض بودن آن تعریف نمود. همچنین عقد بیع ویژگی هایی دارد که به آن اشاره می نمائیم:
توضیح آنکه عقد بیع یک عقد رضایی است به این منظور که جهت انعقاد آن رضایت طرفین کفایت می کند و نیازی به رعایت تشریفات خاصی نیست. و این بر خلاف عقود تشریفاتی است که چنانچه تشریفات آن رعایت نشود عقد منعقد نشده است. همچنین کلیات بیع جزء عقود تملیکی است و اثر اصلی آن تملیک یک عین به خریدار می باشد و این در مقابل عقود عهدی است که در آن طرفین متعهد به یکدیگر می گردند و تملیکی در آن وجود ندارد.جزء عقود معوض است و این در مقابل عقود مجانی است که عوضی بابت تملیک پرداخت نمی گردد. همچنین عقد بیع جزء عقود لازم است یعنی طرفین جز در موارد مصرح قانونی حق بر هم زدن عقد را ندارند و این در مقابل عقود جایز است که در آن طرفین هر زمان بخواهند می توانند عقد را بر هم زنند.
به مجرد وقوع عقد بیع که صحیحاً واقع شده باشد آثاری بر این انعقاد مترتب است که به شرح ذیل می باشد:
همانگونه که معروض داشته شد عقد بیع که مطابق قانون صحیحاً واقع گردیده شده است آثاری دارد که در بخش قبلی به آنها اشاره نمودیم.یکی از مهمترین آثار عقد بیع تحویل و تسلیم مبیع از سوی فروشنده به خریدار می باشد. به این معنا که به مجرد وقوع صحیح عقد بیع خریدار مالک مبیع می گردد و در همین راستا فروشنده ملزم می گردد که مبیع را تحویل و تسلیم خریدار نموده به گونه ای که خریدار بتواند تصرف مالکانه در مبیع داشته و از آثار عقد بیع بهره مند گردد. در این زمینه ماده ۳۶۷ قانون مدنی اشعار می دارد: (( تسلیم عبارت است از دادن مبیع به تصرف مشتری به نحوی که متمکن از انحاء تصرفات و انتفاعات باشد و قبض عبارت است از استیلاء مشتری بر مبیع)). در این ارتباط ماده ۳۷۲ قانون مدنی آثار تسلیم غیر مقدور را چنین بیان نموده است: (( اگر نسبت به بعض مبیع بایع قدرت بر تسلیم داشته و نسبت به بعض دیگر نداشته باشد بیع نسبت به بعض که قدرت بر تسلیم داشته صحیح است و نسبت به بعض دیگر باطل است)). از این مقرره چنین بر می آید چنانچه بایع قدرت بر تسلیم مبیع را نداشته باشد عقد بیع باطل است. شایان ذکر و حائز اهمیت است چنانچه بایع قدرت بر تسلیم داشته باشد اما از این امر امتناع ورزد خریدار می تواند با تقدیم دادخواست به خواسته الزام فروشنده به تحویل و تسلیم مبیع از محکمه درخواست الزام فروشنده به تحویل مبیع را بنماید.
موسسه حقوقی وکلای رای مثبت با همکاری تعدادی از بهترین وکلای پایه یک دادگستری و اساتید دانشگاه توانسته همراه و مشاوری امین و مطمئن در زمینه عقد بیع و الزام به تحویل مبیع برای موکلین خویش بوده کارنامه ای درخشان از خود برجای گذارد.