از رشته ها و شاخه ها ی مهم و اصلی رشته حقوق، حقوق جزا و جرم شناسی می باشد که در این رشته به تعریف جرایم و بررسی مجازاتها می پردازیم.مطابق قانون مجازات اسلامی مجازات ها به چند دسته تقسیم می گردد. در این مقاله قصد داریم به تعریف دیه و انواع آن با صحبت های وکیل کیفری ( بهترین وکیل دیه ) در این حوزه بپردازیم. مطابق ماده ۱۴ قانون مجازات اسلامی مجازات های اصلی به چهار قسم است: ۱- حد ۲- قصاص ۳- دیه ۴- تعزیر
در این گفتار بنا داریم به مجازات دیه به عنوان یکی از مجازات های اصلی که در قانون آمده بپردازیم و ابعاد و شرایط اجرای آن را بررسی خواهیم نمود.وکیل دیه شخصی است که با دانش و اطلاع کافی از قوانین دیه و شرایط اجرای آن و با تجربه کافی در زمینه فعالیت در دعاوی مربوط به دیه می تواند کمک شایانی در به ثمر رساندن و به نتیجه رساندن یک دعوای دیه به موکلین خویش نماید. شایان ذکر است صرف اطلاع از قوانین برای به نتیجه رساندن یک دعوای دیه کافی نیست و تجربه کار عملی برای یک وکیل دیه از اهمیت بالایی برخوردار است.موسسه حقوقی وکلای رای مثبت با همکاری تعدادی از بهترین وکلای پایه یک دادگستری با تخصص جزا و جرم شناسی و اساتید دانشگاه در این رشته می تواند همراه و مشاور خوبی برای موکلین خویش باشد و نظر به تجربه فراوان وکیل حقوقی مجموعه در زمینه دعاوی دیه توانسته کارنامه ای درخور توجه از خود باقی گذارد که مورد رضایت موکلین خویش باشد.
در ابتدا به تعریف لغوی و ریشه ای دیه می پردازیم و سپس تعریف قانونی را مورد تدقیق و بررسی قرار خواهیم داد.
دیه کلمه مفرد دیات است و از ریشه ودی به معنای راندن و رد کردن است.دیه در لغت به معنی پرداخت خونبها آمده چنانچه با پرداخت آن نزاع و اختلاف بین طرفین کنار گذاشته می شود. دیه مالی است که در صورت وقوع جنایت بر نفس و یا اعضای بدن باید ادا شود. به عبارت دیگر دیه مالی است که پرداخت آن به سبب قتل و جنایت بر نفس و یا عضو برعهده جانی و یا قائم مقام او می باشد و باید آن را به مجنی علیه و یا ولی او پرداخت نماید. در اصطلاح حقوقی، دیه مالی است که از طرف شارع برای جنایت تعیین شده است.
از لحاظ قانونی ماده ۱۷ قانون مجازات اسلامی در تعریف دیه اشعار می دارد: ((دیه اعم از مقدر و غیرمقدر، مالی است که در شرع مقدس برای ایراد جنایت غیرعمدی بر نفس، اعضاء و منافع و یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد به موجب قانون مقرر می شود)).
مطابق این تعریف قانونی می توان گفت موارد پرداخت دیه، جنایات غیر عمد بر جان یا اعضا افراد و یا مواردی است در جنایات عمدی که به هر علت امکان قصاص کردن جانی وجود ندارد و یا مواردی که مجنی علیه( شخصی که علیه وی جنایت صورت گرفته است) یا اولیای دم وی به جای قصاص بر گرفتن دیه مصالحه می نمایند. شایان ذکر است مبلغ دیه می تواند از سوی قانونگذار پیش بینی شده باشد و یا توسط کارشناس تعیین گردد که در جای خود به آن خواهیم پرداخت.
به شما پیشنهاد میدهیم مقاله خسارت تاخیر دیه را ملاحظه فرمایید.
پس از تعریف دیه حال به انواع دیه در قانون مجازات اسلامی می پردازیم:
الف) از لحاظ اینکه جنایت بر نفس، اعضاء یا منافع باشد
۱- دیه قتل: دیه در مورد قتل زمانی محقق می گردد که به سبب جنایت عمد یا غیر عمد جان فردی گرفته شده باشد. قابل ذکر است که در جنایت عمدی مجازات اصلی قصاص است و دیه زمانی پرداخت می شود که اولیای دم به جای قصاص بر دیه مصالحه نموده باشند. دیه قتل معادل دیه انسان کامل بوده که مطابق بخشنا مه ای که در ابتدای هر سال از سوی قوه قضاییه اعلام می گردد، تعیین می شود. مطابق بخشنامه سال ۱۴۰۱ میزان دیه در ماه های غیر حرام ۶۰۰ میلیون تومان تعیین گردیده شده است.
۲- دیه اعضاء بدن: از انواع دیگر دیه، دیه اعضاء بدن است و آن زمانی محقق می گردد که جنایت بر عضوی از بدن رخ داده باشد. اغلب اعضای بدن دارای میزان دیه مشخص و مقدر می باشند و در غیر اینصورت در خصوص اعضایی که دیه مقدر ندارند، ارش معین خواهد شد.
۳- دیه منافع اعضاء: این نوع دیه زمانی قابل پرداخت می باشد که شخصی مرتکب جنایتی بر دیگری شود که به سبب آن قربانی منفعتی که از برخی اعضاء حاصل می شود را از بین می برد.
۴- دیه جراحات: نوع دیگری از دیه، مربوط به دیه جراحات است و آن در حالتی است که جانی مرتکب جنایت بر دیگری شود و به موجب آن، جراحتی نظیر خراش بر صورت یا اعضای بدن یا کبودی یا پارگی و … به وجود آید. در این موارد باید دیه جراحات وارده پرداخت گردد که در قانون عناوینی نظیر حارصه، متلاحمه، هاشمه و… دارد.
ب) از لحاظ اینکه مقدار دیه مشخص باشد یا نباشد
این عنوان در مبحث دیه مختص دیه قتل می باشد و در سایر موارد همچون دیه جراحات و صدمات بدنی و منافع تغلیظ دیه وجود ندارد. مطابق ماده ۵۵۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ (( هرگاه رفتار مرتکب و فوت مجنی علیه هر دو در ماه های حرام (( محرم، ذی القعده، ذی الحجه و رجب )) یا در محدوده حرم مکه واقع شود خواه جنایت عمدی خواه غیر عمدی علاوه بر دیه نفس، یک سوم دیه نیز افزوده می گردد. سایر مکان ها و زمان ها ی مقدس و متبرک مشمول حکم تغلیظ دیه نیست)).
تبصره: معیار شروع و پایان ماه های حرام، مغرب شرعی است مانند ماه رجب که از مغرب شرعی آخرین روز ماه جمادی الثانی، شروع و با مغرب شرعی آخرین روز ماه رجب به پایان میرسد.
همچنین مطابق ماده ۵۵۶ قانون مجازات اسلامی (( در حکم تغلیظ فرقی میان بالغ و غیر بالغ، زن و مرد و مسلمان و غیرمسلمان نیست. سقط جنین نیز پس از پیدایش روح مشمول حکم تغلیظ می شود. تغلیظ دیه در مواردی که عاقله یا بیت المال پرداخت کننده دیه باشد نیز جاری است. در قتل عمومی به علت عدم امکان قصاص یا عدم جواز آن دیه پرداخت می شود نیز این حکم جاری است)).
مطابق ماده ۵۵۷ نیز (( تغلیظ دیه مخصوص قتل نفس است و در جنایت بر اعضاء و منافع جاری نیست)) حال نظر به مطالب مطروحه باید دید تغلیظ دیه چه تاثیری در میزان دیه دارد. مطابق انتهای ماده ۵۵۵ قانون مجازات اسلامی در صورت حصول شرایط تحقق تغلیظ دیه، به میزان یک سوم به دیه اصلی افزوده می شود. با توجه به این که میزان دیه برای سال ۱۴۰۱ مطابق بخش نامه قوه قضائیه مبلغ ۶۰۰ میلیون تومان در ماه های غیر حرام تعیین شده است، میزان دیه در شرایط تغلیظ و در ماه های حرام مبلغ ۸۰۰ میلیون تومان می باشد.
به شما پیشنهاد میشود مقاله چگونگی جبران خسارات ناشی از جرم را نیز مطالعه فرمایید.
در ارتباط با مسئولیت بیت المال در پرداخت دیه چندین ماده در قانون مجازات اسلامی وجود دارد به دلائل مختلف مسئولیت پرداخت دیه با بیت المال است که به مواردی چند اشاره می نمائیم:
۲- دفاع در مقابل تهاجم دیوانه : مطابق تبصره ۳ ماده ۱۵۶ قانون مجازات اسلامی در صورت تهاجم فرد دیوانه به مدافع مشروع، دیه از بیت المال پرداخت می گردد. تبصره فوق الاشاره بیان می دارد((در موارد دفاع مشروع دیه نیز ساقط است جز درمورد دفاع در مقابل تهاجم دیوانه که دیه از بیت المال پرداخت می شود)).
۳- در قسامه: چنانچه سوگند خورندگان همگی بر برائت خود سوگند یاد نمایند تحت شرایطی دیه از بیت المال پرداخت می شود.این مقرره در مواد ذیل بیان گشته است.
به شما پیشنهاد میشود مقاله قتل غیر عمدی ناشی از رانندگی را نیز مطالعه بفرمایید.
ماده ۳۳۳ قانون مجازات اسلامی اشعار می دارد: ((گر لوث علیه دو یا چند نفر به شکل مردد ثابت باشد و قسامه به همین گونه علیه آنان اقامه شود، جنایت بر عهده یکی از چند نفر، به صورت مردد اثبات می شود و قاضی از آنان می خواهد که بر برائت خود سوگند بخورند. اگر همگی از سوگند خوردن خودداری ورزند یا برخی از آنان سوگند یاد کنند و برخی نکنند، دیه بر ممتنعان ثابت می شود. اگر ممتنعان متعدد باشند، پرداخت دیه به نسبت مساوی میان آنان تقسیم می شود. اگر همه آنان بر برائت خود سوگند یاد کنند، درخصوص قتل، دیه از بیت المال پرداخت می شود و در غیر قتل، دیه به نسبت مساوی میان آنان تقسیم می گردد((.
همچنین ماده ۳۳۴ بیان میدارد: ((اگر لوث علیه دو یا چند نفر به شکل مردد ثابت باشد، چنانچه شاکی از آنان درخواست اقامه قسامه کند هر یک از آنان باید اقامه قسامه کند. در صورت خودداری همه یا برخی از آنان از اقامه قسامه، پرداخت دیه بر ممتنع ثابت می شود و درصورت تعدد ممتنعان، پرداخت دیه به نسبت مساوی میان آنان تقسیم می شود. اگر همگی اقامه قسامه کنند، در قتل، دیه از بیت المال پرداخت می گردد.((
موارد دیگری نیز می توان اشاره نمود که دیه توسط بیت المال پرداخت می گردد.مواردی همچون مواد ۴۲۸ و ۴۷۴ و ۴۷۵ و ۴۳۵ قانون مجازات اسلامی از این دست هستند.
به شما پیشنهاد میدهیم مقاله دیه و عدم داشتن گواهینامه در تصادف رانندگی را مطالعه بفرمایید.
موسسه حقوقی وکلای رای مثبت با بهرمندی و همکاری تعدادی از بهترین وکلای پایه یک دادگستری که تخصصاً در موضوع دیه و دعاوی مربوط به آن فعالیت می نمایند با تجربه بیش از یک دهه توانسته همراه مناسبی برای موکلین خویش بوده و رضایتمندی ایشان را فراهم نماید.در موسسه حقو.قی وکلای رای مثبت دعاوی به صورت تخصصی و بسته به تخصص هر وکیل ارجاع می گردد . از مهمترین دعاوی مطروحه در دادگستری دعاوی کیفری می باشد . دعاوی کیفری در موسسه حقوقی وکلای رای مثبت به وکلای پایه یک دادگستری که تخصص و گرایش رشته دانشگاهی آنان رشته حقوق جزا و جرم شناسی می باشد ارجاع می گردد . از مهمترین دعاوی کیفری می توان به دعاوی ضرب و جرح عمدی و غیر عمدی و قتل عمد و غیر عمد اشاره کرد که حسب مورد علاوه بر مجازات های قانونی دادگاه بر اساس نظریه پزشکی قانونی دیه تعیین می نماید . در موسسه حقوقی وکلای رای مثبت وکیل دیه که وکیل پایه یک دادگستری و متخصص در گرایش رشته حقوق جزا و جرم شناسی می باشد حضور و همکاری مستمر دارد و با ارائه مشاوره تخصصی و قبول وکالت از موکلین خود از حقوق آنان حمایت و از تضییع حقوق آنان جلوگیری می نمایند .
