عیدی و پاداش کارگران و کارمندان

عیدی و پاداش سالانه کارگران

بر اساس ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاههای مشمول قانون کار کلیه کارفرمایان مکلفند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار معادل شصت روز آخرین مزد به عنوان عیدی و پاداش بپردازند، این مبلغ حداقل دریافتی یک کارگر است که قرارداد ۱۲ ماهه سالانه برای سال جاری با کارفرمای خود دارد از طرفی مبلغ پرداختی به هر یک از کارگران نبایستی از معادل نود روز حداقل مزد روزانه قانونی تجاوز کند .در کارگاههایی که طرح طبقه بندی مشاغل دارند مزد گروه و پایه یا مزد مبنا و در واحدهای فاقد طرح طبقه بندی مزد ثابت یعنی مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل خواهد بود .کارگاه خصوصی، دولتی، تعاونی، صنعتی، کشاورزی و یا خدماتی باشد  کارفرمای آن باید به کارگر خود عیدی یکسان بدهد و نوع کارگاه باعث ایجاد تفاوت در پرداخت نمی‌شود.

عیدی و پاداش سالانه کارمندان دولت

قانونگذار با تصویب قانون نحوه پرداخت عیدی به کارکنان دولت مصوب ۲۰/۱۰/۱۳۷۴ اعتبار قانون تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاههای مشمول قانون کار مصوب ۶/۱۲/۱۳۷۰را لغو نکرده است بنابراین حکم تعیین عیدی معادل شصت روز آخرین مزد مشمولین قانون کار کماکان به قوت خود باقی است ضمناً کارگاه در قانون کار به اعتبار اشتغال کارگران در محل انجام کار تعریف می شود به این لحاظ دستگاههای دولتی را در صورت داشتن کارگران مشمول قانون کار نمی توان مستثنی از تعریف ماده ۴ این قانون دانست نتیجه اینکه کلیه کارگران مشمول قانون کار اعم از اینکه در بخش خصوصی و یا دولتی شاغل باشند از دو ماه عیدی و پاداش آخر سال موضوع ماده واحده قانون اسفند ۱۳۷۰ مصوب مجلس شورای اسلامی برخوردار خواهند بود .

کارگرانی که کمتر از یک سال تحت نظر کارفرمای خود مشغول به کار بوده و یا اینکه کارگر فصلی باشد، باید براساس همان ۶۰ روز ولی به نسبت تعداد روزهای کار کردن خود در سال عیدی و پاداش پایان سال دریافت می‌کند. مبلغ پرداختی از این بابت برای هر ماه نباید از یک دوازدهم سقف تعیین شده موضوع ماده واحده این قانون تجاوز نماید . در کارگاههایی که مطابق رویه جاری کارگاه بیش از مبلغ فوق پرداخت می کنند برابر تبصره ۲ ماده واحده فوق عرف کارگاه معتبر می باشد .

عیدی و پاداش سالانه کارگران ساعتی و پاره وقت

دستمزد و مزایای کارگرانی که به صورت نیمه وقت یا کمتر از ساعات قانونی تعیین شده مشغول به کار بوده اند، به نسبت ساعات کار انجام یافته محاسبه و پرداخت می شود که عیدی و پاداش نیز بر همین اساس محاسبه و پرداخت خواهد شد.

همچنین کارگران و کارکنانی که به صورت ساعتی کار می کنند و حقوق ماهانه ثابت ندارند و دستمزد آنها در ماه متغیر است، بنابراین برای محاسبه عیدی و پاداش، میانگین حقوق سه ماه آخر خدمت آنها مبنای محاسبه قرار می گیرد.

عیدی و پاداش کارگر بازنشسته

اگر یک کارگر در طول سال بازنشسته، اخراج و یا استعفا داده باشد به تعداد روزهای کارکردش باید عیدی و پاداش سالانه دریافت نماید.

تاثیر مرخصی استعلاجی کارگران و کارکنان روی عیدی و پاداش سالیانه

 مرخصی استعلاجی کارگران و کارکنان که به تایید سازمان تامین اجتماعی رسیده باشد، جزو سوابق کار کارگران محسوب و شامل پرداخت عیدی و پاداش سالانه خواهد بود.

لازم است بدانیم که عیدی کارگر حقی است که بر گردن کارفرما می‌باشد و بخشی از مزد و حقوق اوست و با این حساب، فوق العاده شغل، سختی کار و هر آنچه به تبع شغل به کارگر داده می شود باید در محاسبه عیدی و پاداش لحاظ شود اما مزایای رفاهی و انگیزشی از قبیل حق عائله مندی، کمک هزینه مسکن، بن خوار و بار و پاداش افزایش تولید جزو مزد به شمار نیامده و در پرداخت عیدی و پاداش محاسبه نمی‌شود.

و براساس قوانین مصوب سال های ۱۳۵۹ و ۱۳۷۰ کارفرما نباید بیشتر از مبلغ مصوب، عیدی بدهد و پرداخت هرگونه وجه بابت عیدی و پاداش سالانه علاوه بر مبلغ محاسبه شده  نباید از معادل ۹۰ روز حداقل مزد روزانه قانونی بیشتر شود.

نکته مهم پرداخت عیدی و پاداش

براساس قانون مصوب سال ۱۳۷۰ تصویب شده، پرداخت عیدی و پاداش آخر سال، تنها در پایان سال جاری ممکن است. بر این اساس، هرگونه پرداخت از این بابت در طول سال می تواند صرفا علی الحساب عیدی و پاداش آخر سال محسوب شود.و با پیشنهاد نهادهای کارگری برای جلوگیری ازمسئله افزایش تورم در پایان سال ، عیدی و پاداش با فاصله بیشتری از روزهای منتهی به عید نوروز پرداخت شود تا بار افزایش قیمت ها روی خانواده ها فشار نیاورد.

بعضاً واحدهای کارگری در پایان نیم سال اول  مبالغی را تحت عنوان علی الحساب عیدی و پاداش پرداخت می نمایند اما در ادامه سال کارفرما با اعلام اینکه با مشکل مالی روبه رو شده است از پرداخت مابقی عیدی سر باز می‌زند که در این رابطه چنانچه با بررسی و تحقیق ادعای کار فرما مبنی بر عدم امکان پرداخت علی الحساب عیدی و پاداش به دلیل مشکلات مالی احراز گردد الزام واحد به پرداخت آن با مفاد قانون عیدی  و پاداش انطباق پیدا نمی کند.و در خصوص پاداشهای موردی که در قبال انجام خدمات فوق العاده و برجسته، یا فعالیت با کیفیت و کمیت بیش از حد معمول از سوی کار فرما به کارگران مشمول قانون کار پرداخت می شود و جدای از عیدی و پاداش سالانه موضوع قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاههای مشمول قانون کارمصوب ۶/۱۲/۷۰ مجلس شورای اسلامی بوده باید گفت که  پرداخت آنها قانوناً ممنوعیتی ندارد و کارفرما نمی‌تواند اینگونه پاداش‌ها را به حساب پاداش آخر سال بگذارد.