وکیل الزام به تمکین : تمکین در لغت به معنای اطاعت، پیروی، تبعیت، فرمانبرداری، متابعت و احترام می باشد و معنی حقوقی آن از این معنا دور نیست . همین که بین زن و شوهر رابطه زوجیت شکل میگیرد و صیغه عقد جاری می گردد، قانون بر این دو حقوق و تکالیفی بار می کند و ایشان را ملزم به رعایت در حق یک دیگر می دارد.وقتی از واژه تمکین صحبت به میان می آید غالبا آن را از وظایف زن می دانند اما این موضوع صحیح نیست چرا که مرد نیز در مقابل زن، وظایفی دارد که باید آن ها را رعایت نماید. قانون مدنی نیز در ماده ۱۱۰۲ در همین زمینه اشعار می دارد: “همین که نکاح به طور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار میشود.
تمکین در قانون مدنی به دو دسته تمکین عام و تمکین خاص تقسیم بندی شده است. تمکین عام به معنای اطاعت زن در امور خانو اده از شوهر است و اینکه می بایست درامور زندگی با ایشان تشریک مساعی داشته باشد و در مسیر زندگی سعادتمند گام بردارد و تمکین خاص به معنای اطاعت از همسر در روابط زناشویی و جنسی و براورده نمودن نیازهای معقول شوهر می باشد. البته بازهم در اینجا تاکید می کنیم که وظیفه تمکین اعم از تمکین خاص و تمکین عام، بر عهده طرفین است و در صورتی که این تکلیف را به خوبی انجام ندهند ، آثاری برای ایشان به بار خواهد آورد. در واقع واژه نشوزبه معنای عدم تمکین و اطاعت ناپذیری، در مقابل تمکین قرار گرفته که در این صورت زن، ناشزه محسوب شده و طبق شرایطی مرد می تواند به طلاق متوسل شود. در مقابل مرد نیز در صورت عدم انجام وظایف زناشویی، با سخت گیری قانون مواجه شده و به زن امکان می دهد که از ایشان شکایت کیفری تحت عنوان عدم پرداخت نفقه نماید اما در خصوص طرح دعوای عدم تمکین از سوی زن علیه شوهر، اداره حقوقی قوه قضاییه در نظریه شماره ۷/۹۸/۱۷۰۷ ، چنین اظهارنظر نمود که از آنجا که بر دعوای تمکین زن علیه شوهر، اثر قانونی مترتب نشده و زوجه می تواند از طریق اقامه دعاوی دیگر به ویژه دعوای عسر و حرج، حقوق قانونی خود را استیفا نماید، بنابراین طرح دعوای تمکین از سوی زوجه علیه زوج فاقد وجاهت قانونی است. علاوه براین زن می تواند در صورتی که دچار سختی در زندگی زناشویی شده باشد، بر مبنای عسر و حرج تقاضای طلاق نماید.
به شما پیشنهاد میشود بخش بهترین وکیل طلاق را نیز مطالعه کنید.
قانون گذار در صورتی که زن بدون عذر موجه از شوهر خود تمکین ننموده و اقدام به انجام وظایف زناشویی خود نکند نسبت به ایشان سخت گیری نموده است . در صورتی که زن بدون مانع مشروع از تمکین در برابر شوهر خودداری کند، از حق دریافت نفقه محروم خواهد شد. در یک توضیح مختصر براساس ماده مطابق با ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، نفقه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن خواهد شد.نیازهایی همچون مسکن، غذا، پوشاک، هزینه‌های درمان، اثاثیه منزل و حتی خادم، البته در صورتی که زن عادت به داشتن خادم داشته باشد و یا به واسطه بیماری نیاز به خادم داشته باشد. لازم به توضیح است که موارد ذکر شده در این ماده حصری نبوده و به عنوان مثال ذکر شده است. به موجب ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی، در عقد دائم نفقه زن بر دوش شوهر اوست و بر اساس ماده ۱۱۱۳ همان قانون، در ازدواج موقت زن نفقه نداشته و حقی هم برای مطالبه آن ندارد مگر این که در ضمن عقد پرداخت نفقه از سوی شوهر را شرط کرده باشند یا بنای دو طرف در هنگام عقد این بوده که شوهر حقوق زوجه را پرداخت نماید.
زن در صورتی می تواند از شوهر خود تمکین ننماید که قانون آن را تجویز نموده باشد. قانون مدنی در چند ماده به این مهم اشاره نموده است که در زیر مورد بررسی قرار می دهیم:
مطابق ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی ” هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی و جنسی گردد ، زن حق دارد که از نزدیکی با او خودداری و امتناع نماید ، امتناع به علت مزبور مانع از حق نفقه نخواهد بود ” . در نتیجه، با مجوز این ماده ، در صورت ابتلای شوهر به یکی از امراض مقاربتی، زن تا جایی که از سرایت آن بیماری مصون باشد ، می تواند از رابطه جنسی با شوهر خودداری کند .
به دلیل آنکه نشوز زوجه و عدم تمکین او در این مورد با مجوز قانون می باشد، همچنان از حق نفقه برخوردار است و مرد نمی تواند بدلیل عدم تمکین در چنین شرایطی از پرداخت نفقه زن خودداری کند . خوب است بدانید که عدم تمکین در این ماده ناظر بر تمکین خاص می باشد ؛ یعنی عدم تمکین زن فقط در خصوص روابط زناشویی آنهاست و وظیفه تمکین عام زوجه همچنان بر عهده وی می باشد .
به موجب ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی ، ” اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد ، زن می تواند مسکن جداگانه اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور ، محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر را نخواهد داد و مادام که زن در بازگشت به منزل مزبور معذور است ، نفقه بر عهده شوهر خواهد بود ” . پس اگر زندگی با شوهر زیر یک سقف برای زن ، همراه با خطر باشد ، می تواند از تمکین خودداری کند و کماکان حق نفقه او برقرار است .
ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی در مرد نحوه تعیین محل زندگی بین می دارد: ” زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی نماید ؛ مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد ” . با مجوز این ماده، در صورتی که حق تعیین منزل به زن داده شده باشد ، زن می تواند از زندگی کردن در منزل مشترک با مرد خودداری کند ؛ اما سایر وظایف زن که مرتبط با تمکین بوده، همچنان بر عهده وی می باشد . البته در صورت سکونت زوجه در منزل تعیینی زوج، اصل بر تمکین بوده و زوج باید عدم تمکین زوجه را به اثبات برساند.
بیماری زن از جمله مواردی است که زن مجاز به عدم تمکین است. برخی از بیماری ها در زن مجوزی قانونی و مشروع برای عدم تمکین خاص به شمار می روند . به عنوان مثال، در موردی که زن مبتلا به عارضه قَرَن یعنی مسدود بودن آلت تناسلی بوده، می تواند از تمکین خودداری نماید. همچنین در زمان عادت ماهیانه، نیز می تواند از تمکین خودداری کرده و این هم یکی از موارد مجاز عدم تمکین محسوب می شود .
حق حبس در ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی تعریف شده است. به موجب این ماده: ” زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در قبال شوهر دارد امتناع کند ؛ مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مُسقط حق نفقه نخواهد بود ” . طبق این ماده، تاوقتی که رابطه زناشویی میان زن وشوهر برقرار نشده باشد ، زن می تواند تا زمانی که تمام مهریه به او پرداخت نشده است ، از شوهر خود تمکین نکند و از آنجا که این مورد نیز از مواردی است که زن مجاز به عدم تمکین است، در این صورت ، باز هم دارای حق نفقه خواهد بود .
در ایامی مثل ماه مبارک رمضان، تا زمانی که زن روزه است و در انجام مناسک حج مادامیکه محرم است و اگر در اعتکاف به سر ببرد، میتواند از تمکین شوهر خود خودداری ورزد و این امر مجاز خواهد بود.
مطابق ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی، هر گاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظائف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود. همانطور که پیشتر نیز بیان گردید مطابق با ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، نفقه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن خواهد شد.نیازهایی همچون مسکن، غذا، پوشاک، هزینه‌های درمان، اثاثیه منزل و حتی خادم، البته در صورتی که زن عادت به داشتن خادم داشته باشد و یا به واسطه بیماری نیاز به خادم داشته باشد. لازم به توضیح است که موارد ذکر شده در این ماده حصری نبوده و به عنوان مثال ذکر شده است. به موجب ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی، در عقد دائم نفقه زن بر دوش شوهر اوست و بر اساس ماده ۱۱۱۳ همان قانون، در ازدواج موقت زن نفقه نداشته و حقی هم برای مطالبه آن ندارد مگر این که در ضمن عقد پرداخت نفقه از سوی شوهر را شرط کرده باشند یا بنای دو طرف در هنگام عقد این بوده که شوهر حقوق زوجه را پرداخت نماید.
در شرایطی که زن، بدون مانع قانونی و شرعی و بدون اجازه از همسر خود، زندگی مشترک را ترک کند ، شوهر می تواند با ارسال یک اظهارنامه ایشان را به زندگی مشترک و ایفای وظایف و تکالیف زناشویی دعوت نماید . این عمل، معمولا با ارسال اظهارنامه عدم تمکین به زن، صورت می گیرد. با ارسال این اظهارنامه، مهلتی به زن داده می شود که ایشان، دوباره تمکین کند. مرد برای ثبت اظهارنامه عدم تمکین زن، باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کند. در صورتی که زن تمکین نکرد، مرد می تواند به دادگاه خانواده مراجعه کرده و دادخواست الزام به تمکین دهد. در چنین شرایطی ، بر اساس ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی، زن به علت آن که از انجام وظایف زوجیت خود ممانعت ورزیده است، مستحق دریافت نفقه نخواهد بود و مرد، دیگر الزامی به پرداخت نفقه به همسر خود نخواهد داشت.مطابق ماده ۱۶ قانون حمایت از خانواده مصوب سال ۱۳۵۳، مطابق ماده اگر زن بعد از این شرایط، باز هم تمکین نکند، به علت آن که ناشزه محسوب شده، مرد می تواند با کسب اجازه از دادگاه، با وجود داشتن همسر، اقدام به ازدواج مجدد کند. همچنین، اگر شرط تصنیف اموال در عقدنامه ذکر شده باشد، در هنگام طلاق، به علت آن که زن، ترک منزل کرده و به علت اطاعت نکردن از شوهر خود، سبب می شود که ناشزه محسوب شود، مرد تکلیفی به تصنیف اموال ندارد.
به شما پیشنهاد میشود مقاله بهترین وکیل خانواده را مطالعه کنید.
روند رسیدگی به دعوای عدم تمکین با تقدیم دادخواست الزام به تمکین زوجه توسط مرد به دادگاه خانواده آغاز می شود و پس از آن که دادگاه ب هطرفین نوبت رسیدگی داد، اقدام بررسی شرایط و اوضاع و احوال پرونده می کند. در صورتی که شرایط عدم تمکین محرز باشد، یعنی دادگاه تشخیص بدهد که تمکین انجام نمی گیرد، معمولا در پایان جلسه اول دادرسی رای عدم تمکین را صادر می کند. پس از صدور رای، پرونده به اجرای احکام فرستاده می شود و در آن مرحله، زن به تمکین دعوت می شود و مادامی که تمکین انجام نشود، از نفقه محروم خواهد بود و در این میان مرد می تواند از دادگاه تقاضای اجازه ازدواج مجدد کند. معمولا مدت زمان صدور حکم عدم تمکین از زمان تقدیم دادخواست تا صدور حکم حد الاقل ۶ ماه است. بهتر است هر کدام از زن و شوهر برای پیروزی در این دعوا از وکیل تمکین و مشاوره های ایشان بهره مند شوند. وکیل تمکین وکیلی است که به صورت در حوزه دعاوی خانوادگی فعالیت می نماید و در این زمینه می تواند راهگشای شما باشد. هرچند که اصل بر تمکین است و مرد می بایست بتواند عدم تمکین را ثابت نماید.
موسسه حقوقی وکلای رای مثبت امیدوار است که تمام عزیزان از زندگی مشترک همراه با سعادت و خوشبختی و آرامش بهره مند گردند اما گاهی شرایط زندگی برخلاف خواسته ما پیش می رود و از این رهگذر ما را با چالش های خاص روبرو می نماید. این موسسه با بهره مندی از وکلای مجرب اعم از بانوان و آقایان وکیل متخصص در زمینه دعاوی خانواده از آغاز تا پایان دعوا و گرفتن رای برای احقاق حقوق پایمال شده تان در خدمت شما خواهد بود. بهتر است قبل از از هر اقدام قانونی در این زمینه با وکیل تمکین مشاوره نموده تا بهترین راه حل به شما خواننده گرامی ارائه گردد.
