وکیل ملکی

 حال به بررسی اجمالی چند دعوای مهم ملکی می پردازیم:

دعوای الزام به تنظیم سند رسمی

با وجود تمایزی که  سند رسمی نسبت به سند عادی خصوصاً در زمینه انتقال مالکیت اموال دارد ، همواره انتقال مالکیت با سند رسمی انجام نمی‌شود بلکه در بسیاری از موارد و بنا به شرایط، طی یک سند عادی مالکیت ملک را واگذار می‌شود و در مقابلش بهای آن پرداخت  می‌شود. با این حال، هر مالکی ضرورت  دارد تا با دریافت  سند رسمی، مالکیت خویش بر مال خود را محکم سازد و از مزایای آن بهره‌مند شود.

بنابراین حتی اگر در یک سند عادی قید نشده باشد، که فروشنده مکلف به تنظیم سند رسمی انتقال مالکیت می‌باشد، این تکلیف بر عهده او می باشد. در واقع تنظیم سند رسمی انتقال تعهدی مازاد بر انتقال مالکیت نیست و اگر به موجب عقدی هرچند  شفاهی فردی مالی را از شخصی بخرد، می‌تواند از وی بخواهد که سند رسمی این انتقال را به نام وی تنظیم نماید. با این حال؛ فرض نوشته حاضر وقتی است که انتقال به وسیله یک سند عادی مکتوب شده باشد و به امضای طرفین رسیده باشد.

 در این موقعیت، اگر فروشنده از تنظیم سند رسمی امتناع ورزد،  می‌بایست مطالبه تنظیم سند رسمی را مطرح نماید. و به این ترتیب پس از آن که تحقق انتقال مالکیت به وسیله سند عادی نزد دادگاه روشن شد، از دادگاه بخواهد که فروشنده را ملزم به تنظیم سند رسمی نماید تا وی بتواند رسماً مالک مالی شود که خریداری کرده است. بنابراین خواسته الزام به تنظیم سند رسمی، درحقیقت  خواسته‌ای است که بر مبنای سندی عادی که مفاد آن قابل اثبات باشد، صورت می پذیرد و در آن الزام فروشنده به انجام تعهد قانونی خود مبنی بر تنظیم سند رسمی انتقال مالکیت از دادگاه خواسته می شود.

دعوای خلع دید

همانگونه که طرح گردید  دعوای خلع ید در مورد ملکی مطرح می شود که مورد تصرف غیرقانونی شخص دیگر قرار گرفته باشد و بخواهیم غاصب را از ملک اخراج کنیم؛ اما اگر بین مالک و شخص متصرف ، قراردادی مثل قرارداد اجاره وجود داشته باشد که در آن قرارداد زمان تخلیه ملک معین شده است اما متصرف یا مستأجر ملک را تخلیه نکند می توان علیه او دعوای تخلیه ید مطرح نمود.  دعوای خلع ید فقط در مورد اموال غیرمنقول قابل طرح است. اگر شخصی درواقع خواهان خلع ید باشد اما در دادخواست خود خواسته خود را تخلیه ید مطرح کند قرار عدم استماع دعوی صادر می شود.

دعوای تصرف عدوانی

جهت تشریح موضوع به طرح یک مثال می پردازیم: تصور کنید که یک مال غیر منقول مانند زمین یا آپارتمان دارید. ممکن است مالک این ملک باشید یا این که صرفاً مستاجر باشید. اما بعد از مدتی شخص دیگری این ملک را از تصرف شما غیر قانونی و به نحو عدوان خارج می کند که در این شرایط به اصطلاح گفته میشود که تصرف عدوانی رخ داده است. شایان ذکر است میان مالک بودن و مستاجر بودن شخصی که دعوای تصرف را مطرح می نماید تفاوت ندارد  بلکه شرط مهم، متصرف بودن ایشان می باشد.