ماده ۷۵ تا ماده ۸۰

‌ماده ۷۵ – حدود مسئولیت.
۱ – مالک کشتی دریاپیما می‌تواند در مورد مطالبات ناشی از هر یک از حوادث مذکور در
ذیل، مسئولیت خود را به میزان مقرر در ماده ۷۷ این‌قانون محدود کند. مگر آنکه
حوادثی که موجب ایجاد چنین خساراتی شده بر اثر تقصیر مالک کشتی به وجود آمده باشد.
‌الف – تلفات جانی یا صدمات بدنی به هر شخصی که برای سفر در کشتی سوار شده است و
نیز از بین رفتن و خسارات وارده به اموالی که در کشتی‌حمل می‌شود.
ب – تلفات جانی یا صدمات بدنی وارده به هر شخص دیگر (‌خواه در خشکی و خواه در آب)
و همچنین فقدان یا خسارت وارده به هر گونه مال‌دیگر یا تضییع هر گونه حقی که در
نتیجه عمل یا خطا یا غفلت اشخاصی که در کشتی یا خارج آن هستند و مالک کشتی مسئول
عمل یا خطا یا غفلت‌چنین اشخاصی است به وجود آید مشروط بر آنکه عمل یا خطا یا غفلت
اشخاص اخیر مربوط به عملیات ناشی از دریانوردی و یا اداره امور کشتی یا‌بارگیری یا
حمل و یا تخلیه بار و سوار کردن و حمل و پیاده کردن مسافرین باشد.
۲ – “‌خسارت بدنی” عبارت است از خسارت ناشی از تلفات جانی و صدمات بدنی وارده به
اشخاص و “‌خسارت مالی” عبارت است از هر یک از‌خسارات دیگری که در بند (۱) این ماده
ذکر شده است.
۳ – در موارد مصرح در بند ۱ این ماده حق تحدید مسئولیت برای مالک کشتی محفوظ است
ولو آنکه مسئولیت وی ناشی از مالکیت کشتی یا‌تصرف یا حفاظت یا نظارت بر آن باشد.
بدون این که اثبات خطای او یا اشخاصی که مسئولیت آنان را عهده‌دار است لازم باشد.
۴ – مقررات این ماده شامل موارد ذیل نیست:
‌الف – مطالبات مربوط به نجات کشتی و خسارات مشترک دریایی.
ب – مطالبات فرمانده یا کارکنان کشتی و یا هر یک از نمایندگان مالک کشتی که در
کشتی باشند و یا مأموران مجاز مالک کشتی که وظایف آنها‌مربوط به کشتی است و همچنین
مطالبات وراث یا نمایندگان یا اشخاصی که تحت تکفل آنها هستند مشروط به این که به
موجب قانونی که ناظر به قرار‌داد استخدامی آنها با مالک کشتی است مالک کشتی مجاز
نباشد مسئولیت خود را نسبت به این قبیل دعاوی محدود نماید و یا به موجب قانون
مذکور‌فقط بتواند مسئولیت خود را تا میزانی بیش از آنچه در ماده ۷۷ این فصل مقرر
شده است محدود سازد.
۵ – هر گاه مالک کشتی محق باشد علیه مدعی نسبت به همان حادثه اقامه دعوی نماید
دعاوی هر یک از طرفین به طور تهاتر حل و فصل خواهد‌شد و مقررات این فصل فقط نسبت
به مازاد احتمالی قابل اجرا خواهد بود.
۶ – قانون دادگاه مرجع رسیدگی معین خواهد کرد چه کسی باید ثابت کند که علت حادثه
موجد ادعا بر اثر فعل یا تقصیر مالک کشتی بوده یا نبوده‌است.
۷ – استناد به تحدید مسئولیت دلیل قبول اصل مسئولیت نیست.
‌ماده ۷۶ – حساب مخصوص.
۱ – تحدید مسئولیت مقرر در ماده ۷۷ این فصل شامل مجموع مطالبات مربوط به خسارات
بدنی و مالی ناشی از یک حادثه بدون توجه به‌مطالبات ناشی از حادثه دیگر خواهد بود.
اعم از این که مطالبات اخیر قبلاً به وجود آمده و یا بعداً ایجاد گردد.
۲ – چنانچه مجموع خسارات ناشی از یک حادثه معین از حدود مسئولیت مقرر در ماده ۷۷
تجاوز نماید تمام وجوهی که به علت تحدید‌مسئولیت باید پرداخت گردد حساب مخصوصی را
تشکیل خواهد داد.
۳ – وجوهی که بدین ترتیب در حساب مخصوص منظور می‌شود فقط برای پرداخت مطالباتی است
که در برابر آن مطالبات می‌توان به تحدید‌مسئولیت استناد کرد.
۴ – بعد از تشکیل حساب مخصوص در صورتی که عملاً بتوان از وجوه این حساب استفاده
نمود هیچیک از طلبکارانی که از این حساب حق‌استفاده دارد نمی‌تواند نسبت به سایر
داراییهای مالک کشتی برای وصول همان طلب اقامه دعوی نماید.
‌ماده ۷۷ – میزان مسئولیت.
۱ – مالک کشتی می‌تواند میزان مسئولیت خود را به شرح مذکور در ماده ۷۵ به مبالغ
زیر محدود نماید:
‌الف – در صورتی که سانحه فقط منجر به خسارات مالی گردد جمعاً بر حسب هر تن ظرفیت
کشتی معادل هشت پهلوی و یک دهم پهلوی طلا.
ب – در صورتی که سانحه فقط منجر به خسارات بدنی شود، جمعاً بر حسب هر تن ظرفیت کشتی
معادل بیست و پنج پهلوی طلا.
ج – در صورتی که سانحه منجر به خسارات بدنی و مالی گردد جمعاً بر حسب هر تن ظرفیت
کشتی معادل بیست و پنج پهلوی طلا که از این مبلغ‌شانزده و نه دهم پهلوی بر حسب هر
تن ظرفیت کشتی منحصراً برای پرداخت خسارات بدنی و مبلغ هشت و یک دهم پهلوی بقیه بر
حسب هر تن‌ظرفیت کشتی برای پرداخت خسارات مالی تخصیص می‌یابد. چنانچه مواردی پیش
آید که سهم اولیه تکافوی پرداخت کلیه خسارات بدنی را ننماید‌کسری آن از محل قسمت
دوم حساب مخصوص با مطالبات مالی پرداخت خواهد گردید.
۲ – در هر قسمت از حساب مخصوص تقسیم وجوه بین طلبکاران باید به نسبت طلب مسلم آنها
صورت گیرد.
۳ – اگر مالک کشتی قبل از تقسیم وجوه حساب مخصوص تمام یا قسمتی از بدهی‌های مذکور
در بند یک ماده ۷۵ را پرداخت نموده باشد نسبت‌به حساب مذکور قائم مقام قانونی
طلبکار خواهد بود ولی حقوق مالک در این مورد محدود به میزانی است که طلبکار
می‌توانسته بر طبق قوانین‌کشوری که حساب مخصوص در آن ایجاد شده از او مطالبه
نماید.
۴ – هنگامی که مالک کشتی ملزم به پرداخت تمام یا قسمتی از بدهی‌های مندرج در بند
یک ماده ۷۵ این قانون شود دادگاه می‌تواند دستور دهد‌وجوه کافی به طور موقت کنار
گذارده شود تا مالک کشتی بتواند بعداً حقوق خود را از محل حساب مخصوص به نحو مذکور
در بند بالا استیفاء نماید.
۵ – به منظور تعیین حدود مسئولیت مالک کشتی طبق مقررات این ماده هر کشتی که ظرفیت
آن کمتر از ۳۰۰ تن باشد در حکم ۳۰۰ تن خواهد‌بود.
۶ – به منظور اجرای مقررات این فصل ظرفیت کشتی به شرح ذیل محاسبه می‌شود:
‌در مورد کشتیهای بخاری یا موتوری ظرفیت خالص به اضافه مقدار حجمی که از ظرفیت غیر
خالص برای تعیین ظرفیت خالص بابت ماشین یا‌موتورخانه کسر می‌شود.
‌در مورد سایر کشتی‌ها ظرفیت خالص.
‌ماده ۷۸ – تشکیل و تقسیم وجوه حساب مخصوص.
‌مقررات مربوط به تشکیل و تقسیم وجوه (‌حساب مخصوص) به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد
بود که بر طبق ماده ۱۹۳ این قانون تنظیم و تصویب خواهد‌شد.
‌ماده ۷۹ – اخذ تضمین یا تأمین.
۱ – در کلیه مواردی که مالک مجاز است به موجب این قانون مسئولیت خود را محدود کند
و هنگامی که کشتی یا هر کشتی و یا هر مال دیگر‌متعلق به مالک در قلمرو ایران توقیف
شده است و یا برای احتراز از توقیف، تضمین یا تأمین دیگر داده شده است دادگاه یا
هر مرجع صلاحیتدار دیگر‌می‌تواند بر رفع توقیف از کشتی یا از مال دیگر و یا به فک
تأمین دستور لازم را صادر نماید. مشروط بر این که مالک تضمین یا تأمین دیگری معادل
با‌میزان کامل مسئولیت خود به نحوی که این قانون مقرر می‌دارد داده باشد و در این
مورد تضمین و تأمین باید طوری باشد که عملاً قابل استفاده بوده و‌تکافوی حقوق مدعی
را بنماید.
۲ – در صورتی که مطابق شرائط مذکور در بند یک این ماده تضمین یا تأمین کافی در
محلهای ذیل داده شده باشد دادگاه یا مقام صالح دیگر به فک‌توقیف از کشتی یا رفع
تضمین و یا تأمین رأی می‌دهد.
‌الف – در بندری که حادثه موجد طلب به وقوع پیوسته است.
ب – در نخستین بندر توقف پس از حادثه اگر حادثه در بندر روی نداده است.
ج – در بندر مقصد یا تخلیه بر حسب آنکه خسارت بدنی یا مربوط به کالا باشد.
۳ – در صورتی که میزان تضمین یا تأمین به حد میزان مسئولیت مقرر در این قانون
نباشد، احکام بند یک و دو در صورتی جاری خواهد شد که‌تضمین یا تأمین کافی برای
بقیه آن داده شود.
۴ – هنگامی که مالک مطابق مقررات این قانون به میزان مبلغی که معادل مسئولیت کامل
او است تضمین یا تأمینی دیگر داده است کلیه مطالبات‌ناشی از یک حادثه که مالک
مسئولیت خود را نسبت به آن محدود نموده است از محل این تضمین یا تأمین تأدیه خواهد
شد.
‌ماده ۸۰ – مسئولیت کشتی – مدیر عامل – تجهیزکننده.
۱ – مسئولیت مالک کشتی در این فصل شامل مسئولیت کشتی نیز می‌باشد.
۲ – با رعایت مفاد بند ۳ این ماده مقررات این فصل به همان کیفیت که شامل مالک کشتی
می‌گردد شامل مستأجر – مدیر عامل و تجهیزکننده -‌فرمانده و کارکنان کشتی و همچنین
مأموران مجاز آنها در طی خدمت می‌گردد. مشروط بر این که حدود مسئولیت مالک کشتی و
کلیه اشخاصی مذکور‌در بالا در مورد خسارت مالی و بدنی ناشی از یک حادثه مشخص
دریایی از مبلغی که بر طبق ماده ۷۷ تعیین شده است تجاوز ننماید.
۳ – چنانچه علیه فرمانده یا کارکنان کشتی اقامه دعوی شود این اشخاص می‌توانند به
محدودیت مسئولیت خود استناد نمایند ولو این که حادثه‌موجد ادعای خسارت، ناشی از
فعل یا قصور شخصی آنها باشد. با این وصف اگر فرمانده یا هر یک از کارکنان مالک
تمام یا قسمتی از کشتی یا مستأجر‌یا مدیر عامل و یا تجهیزکننده نیز باشد استناد به
مقررات این ماده فقط در صورتی جایز خواهد بود که چنین شخصی به عنوان فرمانده یا
یکی از کارکنان،‌مسبب فعل یا قصور موجد مسئولیت بوده باشد.