قوانین قانون دریایی فصل هشتم حمل مسافر قسمت اول حدود مسئولیت حمل
ماده ۱۱۱ تا ماده ۱۲۲
ماده ۱۱۱ – تعاریف.
اصطلاحاتی که در این فصل به کار رفته دارای معانی ذیل است:
الف – متصدی حمل – متصدی حمل عبارت است از مالک یا مستأجر و یا تجهیزکننده کشتی
که طرف قرارداد حمل واقع شود.
ب – قرارداد حمل – به استثناء قرارداد اجاره کشتی قرارداد حمل قراردادی است که از
طرف متصدی حمل و یا به حساب او برای حمل مسافر‌منعقد گردد.
ج – مسافر – مسافر فقط به کسی اطلاق می‌شود که بر طبق قرارداد حمل با کشتی سفر
نماید.
د – کشتی – منظور از کشتی فقط کشتیهای دریاپیماست.
ه – مدت حمل – مدت حمل مدتی است که مسافر در کشتی است و یا در حال سوار شدن و یا
پیاده شدن از آن باشد ولی این مدت شامل زمانی که‌مسافر در ایستگاه دریایی و یا روی
اسکله و یا تأسیسات دیگر بندری توقف نماید نخواهد بود. به علاوه مدت حمل شامل
زمانی است که مسافر از‌طریق آب یا از خشکی به کشتی و یا بالعکس حمل شود مشروط بر
آنکه قیمت این حمل در بهای بلیط منظور شده باشد و یا وسیله به کار برده شده‌برای
حمل اضافی از طرف متصدی حمل در اختیار مسافر قرار گرفته باشد.
و – حمل و نقل بین‌المللی – حمل و نقل بین‌المللی عبارت از هر حمل و نقلی است که
به موجب قرارداد حمل مبداء و مقصد در یک کشور تعیین‌و بندر عرض راهی که کشتی در آن
توقف می‌کند در کشور دیگر و یا مبداء و مقصد در دو کشور مختلف قرار گرفته باشد.
ماده ۱۱۲ – وظایف متصدی حمل.
۱ – در صورتی که متصدی حمل خود مالک کشتی باشد موظف است سعی و اهتمام کافی معمول
دارد و مسئولیت اعمال مأموران مجاز خود را‌حین انجام وظیفه از ابتداء سفر و در
تمام مدت حمل در مورد آماده کردن کشتی برای دریانوردی تهیه کارکنان و تدارک
خواربار و تجهیز کشتی و تأمین‌جانی مسافرین را از هر حیث به عهده بگیرد.
۲ – در صورتی که متصدی حمل مالک کشتی نباشد بر حسب مورد مسئول اعمال مالک کشتی یا
تجهیزکننده و مأموران مجاز آنها حین انجام‌وظیفه خواهد بود تا نامبردگان در انجام
وظائف محوله مذکور در بند ۱ این ماده سعی و اهتمام کافی معمول دارند.
ماده ۱۱۳ – فوت یا صدمات بدنی بر اثر خطای متصدی حمل.
۱ – متصدی حمل مسئول خسارات ناشی از فوت یا صدمات بدنی مسافر است مشروط بر آنکه
حادثه‌ای که منجر به ایجاد خسارت گردیده در‌جریان مسافرت و بر اثر غفلت و تقصیر
متصدی حمل یا مأموران مجاز وی حین انجام وظیفه پیش آمده باشد
۲ – در صورتی که فوت یا صدمات بدنی ناشی از تصادم یا به گل نشستن یا انفجار یا
حریق و یا غرق شدن کشتی باشد فرض این است که حادثه بر‌اثر تقصیر و یا غفلت متصدی
حمل و یا مأموران مجاز او اتفاق افتاده است مگر آنکه خلاف آن اثبات گردد.
۳ – به استثناء بند ۲ این ماده اثبات تقصیر و یا غفلت متصدی حمل یا مأموران مجاز
او به عهده مدعی است.
ماده ۱۱۴ – فوت یا صدمات بدنی بر اثر خطای مسافر.
در صورتی که متصدی حمل ثابت نماید فوت و یا صدمات بدنی بر اثر تقصیر و یا غفلت
خود مسافر بوده و یا عمل مسافر در وقوع آن تأثیر داشته دادگاه‌بر حسب مورد متصدی
حمل را کلاً و یا جزاً از مسئولیت بری خواهد کرد.
ماده ۱۱۵ – حدود مسئولیت متصدی حمل.
۱ – مسئولیت متصدی حمل در مورد فوت و یا صدمات بدنی وارد به مسافر در هیچ مورد از
دو هزار پهلوی طلا و یا معادل آن به ارز خارجی‌تجاوز نخواهد نمود.
۲ – در صورتی که بر طبق قوانین مربوطه پرداخت خسارات به صورت در آمد مرتب و مستمر
و یا به صورت اقساط صورت گیرد مبلغ کل‌پرداختی نباید از میزان تعیین شده در فوق
تجاوز نماید.
۳ – متصدی حمل و مسافر می‌توانند بر طبق قرارداد خصوصی مسئولیتهای بیشتری را تعیین
نمایند
۴ – هزینه‌های دادرسی که در دعوی خسارات به وسیله دادگاه معین می‌شود جزء مبالغ
مذکور در این ماده منظور نخواهد شد.
خواسته کلیه دعاوی در یک حادثه مشخص که از طرف مسافر و یا از طرف نماینده قانونی
او (و یا از طرف وراث و یا اشخاصی که تحت تکفل وی‌هستند) ممکن است اقامه شود
نمی‌تواند زائد بر حداکثر مسئولیت مقرر در این ماده باشد.
ماده ۱۱۶ – محرومیت از حق استفاده از تحدید مسئولیت.
هرگاه ثابت شود علت خسارت فعل یا ترک فعلی باشد که متصدی حمل عامداً یا با علم بر
احتمال وقوع خسارت انجام داده در این صورت از تحدید‌مسئولیت مقرر در ماده ۱۱۵
نمی‌تواند استفاده نماید.
ماده ۱۱۷ – آثار ناشی از اجرای این فصل.
مقررات این فصل به هیچ وجه در حقوق و تعهدات و تحدید مسئولیت متصدی حمل مذکور در
فصل پنجم تأثیری نخواهد داشت.
ماده ۱۱۸ – آثار ناشی از شرایط خاص.
در صورتی که قبل از وقوع حادثه موجد خسارات در قرارداد شروطی به منظور بری ساختن
متصدی حمل در مقابل مسافر (نماینده او و وارث و یا‌اشخاصی که تحت تکفل او هستند)
شده باشد و یا در مورد تحدید مسئولیت مبلغی کمتر از آنچه در این فصل ذکر گردیده
تعیین شود و یا در مواردی که‌اثبات امر به عهده متصدی حمل باشد تغییری داده شود و
یا آنکه شرط شود که اختلافات به داوری و یا دادگاه مخصوص ارجاع گردد شرائط
مذکور‌باطل است ولی مبطل خود قرار داد که تابع این فصل است نخواهد بود.
ماده ۱۱۹ – طرح دعوی.
۱ – اقامه و طرح هر گونه دعاوی مربوط به خسارات ناشی از حمل و نقل به هر نحوی که
ایجاد شده باشد تابع شرایط و حدود مسئولیت‌های‌پیش‌بینی شده در این فصل خواهد بود.
۲ – دعاوی خسارات ناشی از صدمات بدنی به مسافر به وسیله شخص مسافر و یا به
نمایندگی از طرف او اقامه خواهد گردید.
۳ – در مورد فوت مسافر خسارات باید فقط به وسیله نمایندگان قانونی او یا وراث یا
اشخاصی که تحت تکفل او بوده‌اند اقامه گردد. مشروط بر این‌که اشخاص مذکور مطابق
قانون دادگاه رسیدگی‌کننده حق مطالبه داشته باشند.
ماده ۱۲۰ – مرور زمان.
۱ – در موردی که به مسافر صدمات بدنی وارد شود باید ظرف ۱۵ روز از تاریخ پیاده شدن
اخطار کتبی به متصدی حمل دائر به وقوع صدمات‌بدنی تسلیم نماید. در غیر این صورت
فرض این است که مسافر سالم پیاده شده است مگر این که خلاف آن ثابت شود.
۲ – دعاوی جبران خسارات ناشیه از فوت و صدمات بدنی به مسافر پس از دو سال مشمول
مرور زمان می‌گردد.
۳ – مرور زمان در دعاوی مربوط به صدمات بدنی از روز پیاده شدن مسافر از کشتی شروع
می‌شود.
۴ – در مورد فوتی که ضمن سفر پیش می‌آید مرور زمان از زمانی که مسافر بایستی از
کشتی پیاده می‌شد شروع می‌شود.
۵ – در صورتی که صدمات بدنی در طی سفر ایجاد شده و پس از پیاده شدن مسافر منجر به
فوت او گردد مرور زمان از تاریخ فوت وی محاسبه‌می‌شود مشروط بر این که از تاریخ
پیاده شدن تا فوت مسافر بیش از سه سال نگذشته باشد.
ماده ۱۲۱ – تحدید مسئولیت نمایندگان مجاز از طرف متصدی حمل.
۱ – چنانچه علیه مأمور مجاز از طرف متصدی حمل اقامه دعوی شود و دعوی مربوط به
خسارات مذکور در این فصل باشد و مشارالیه ثابت نماید‌که عمل وی در نتیجه اجرای
وظائف محوله صورت گرفته است در این صورت نامبرده می‌تواند از معافیت‌ها و
محدودیتهای مربوط به مسئولیت مندرج‌در این فصل استفاده نماید.
۲ – مجموع مبلغی که ممکن است از متصدی حمل و مأموران مجاز او دریافت دارند از حدود
معافیتهای متصدی حمل و نقل مذکور در این قانون‌تجاوز نخواهد کرد
۳ – در صورتی که مأمور مجاز متصدی حمل در ایجاد خسارت عامد باشد و یا با علم به
احتمال وقوع خسارت مرتکب فعل یا ترک فعلی شود‌نمی‌تواند ببند ۱ و ۲ استناد کند.
ماده ۱۲۲ – حمل و نقل دریایی توسط دولت.
مقررات این فصل شامل حمل و نقلهای تجاری مذکور در ماده ۱۱۱ که به وسیله دولت و یا
مؤسسات عمومی انجام می‌گردد نیز خواهد بود.