فصل اول – تعاریف و اصطلاحات

مادة ۱٫ اصطلاحات و واژههایی که در این قانون به کار رفته است، داراي معانی زیر میباشند:
۱٫ شوراي عالی بورسو اوراق بهادار: شورایی است که به موجب مادة ( ۳) این قانون تشکیل میشود، و بعد از
این “شورا” نامیده میشود.
۲٫ سازمان بورسو اوراق بهادار: سازمانی است که به موجب مادة ( ۵) این قانون تشکیل میشود، و بعد از این
“سازمان” نامیده میشود.
۳٫ بورساوراق بهادار: بازاري متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران و یا معاملهگران
طبق مقررات این قانون، مورد دادوستد قرار میگیرد. بورس اوراق بهادار (که از این پسبورس نامیده میشود) در
قالب شرکت سهامی عام تأسیس و اداره میشود.
۴٫ هیئتداوري: هیئتی است که به موجب مادة ۳۷ این قانون تشکیل میشود.
۵٫کانون: کانونهاي کارگزاران، معاملهگران، بازارگردانان، مشاوران، ناشران، سرمایهگذاران و سایر مجامع مشابه،
تشکلهاي خود انتظامی است که بهمنظور تنظیم روابط بین اشخاصی که طبق این قانون به فعالیت در بازار اوراق
بهادار اشتغال دارند، طبق دستورالعملهاي مصوب “سازمان” بهصورت مؤسسۀ غیردولتی، غیرتجاري و غیرانتفاعی
به ثبت میرسند.
۶٫ تشکل خودانتظام: تشکلی است که براي حسن انجام وظایفی که به موجب این قانون بر عهده دارد و
همچنین براي تنظیم فعالیتهاي حرفهاي خود و انتظامبخشیدن به روابط بین اعضا، مجاز است ضوابط و
استانداردهاي حرفهاي و انضباطی را که لازم میداند، با رعایت این قانون، وضع و اجرا کند.
۷٫ شرکت سپردهگذاري مرکزي اوراق بهادار و تسویۀ وجوه: شرکتی است که امور مربوط به ثبت، نگهداري،
انتقال مالکیت اوراق بهادار و تسویۀ وجوه را انجام میدهد.
۸٫ بازارهاي خارج از بورس: بازاري است در قالب شبکۀ ارتباط الکترونیک یا غیرالکترونیک که معاملات اوراق
بهادار در آن بر پایۀ مذاکره صورت میگیرد.
۹٫ بازار اولیه: بازاري است که اولین عرضه و پذیرهنویسی اوراق بهادار جدیدالانتشار در آن انجام میشود و منابع
حاصل از عرضۀ اوراق بهادار در اختیار ناشر قرار میگیرد.
۱۰ . بازار ثانویه: بازاري است که اوراق بهادار، پس از عرضۀ اولیه، در آن مورد دادوستد قرار میگیرد.
۱۱ . بازار مشتقه: بازاري است که در آن قراردادهاي آتی و اختیار معامله مبتنی بر اوراق بهادار یا کالا دادوستد
میشود.
۱۲ . ناشر: شخصحقوقی است که اوراق بهادار را به نام خود منتشر میکند.
۱۳ . کارگزار: شخصحقوقی است که اوراق بهادار را براي دیگران و به حساب آنها معامله میکند.
۱۴ . کارگزار/معاملهگر: شخص حقوقی است که اوراق بهادار را براي دیگران و بهحساب آنها و یا بهنام و حساب
خود معامله میکند.
۱۵ . بازارگردان: کارگزار/معاملهگري است که با اخذ مجوز لازم با تعهد به افزایشنقدشوندگی و تنظیم
عرضهوتقاضاي اوراق بهادار معین و تحدید دامنۀ نوسان قیمت آن، به دادوستد آن اوراق میپردازد.
۱۶ . مشاور سرمایهگذاري: شخص حقوقی است که در قالب قراردادي مشخص، دربارة خریدوفروش اوراق بهادار،
به سرمایهگذار مشاوره میدهد.
۱۷ . سبدگردان: شخص حقوقی است که در قالب قراردادي مشخص و به منظور کسب انتفاع، به خریدوفروش
اوراق بهادار براي سرمایهگذار میپردازد.
۱۸ . شرکت تأمین سرمایه: شرکتی است که بهعنوان واسطه بین ناشر اوراق بهادار و عامۀ سرمایهگذاران فعالیت
میکند، و میتواند فعالیتهاي کارگزاري، معاملهگري، بازارگردانی، مشاوره، سبدگردانی، پذیرهنویسی، تعهد
پذیرهنویسی و فعالیتهاي مشابه را با اخذ مجوز از “سازمان” انجام دهد.
۱۹ . صندوق بازنشستگی: صندوق سرمایهگذاریی است که با استفاده از طرحهاي پسانداز و سرمایهگذاري،
مزایاي تکمیلی را براي دوران بازنشستگی اعضاي آن فراهم میکند.
۲۰ . صندوق سرمایهگذاري: نهادي مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایهگذاري در اوراق بهادار میباشد و
مالکان آن به نسبت سرمایهگذاري خود، در سود و زیان صندوق شریکاند.
. نهادهاي مالی: منظور نهادهاي مالی فعال در بازار اوراق بهاداراند که از آن جمله میتوان به “کارگزاران،”
“کارگزاران/معاملهگران،” “بازارگردانان،” “مشاوران سرمایهگذاري،” “مؤسسات رتبهبندي،” “صندوقهاي
سرمایهگذاري،” “شرکتهاي سرمایهگذاري،” “شرکتهاي پردازش اطلاعات مالی،” “شرکتهاي تأمین سرمایه”
و “صندوقهاي بازنشستگی” اشاره کرد.
۲۲ . شرکت مادر (هلدینگ): شرکتی که با سرمایهگذاري در شرکت سرمایهپذیر جهت کسب انتفاع، آنقدر حق
رأي کسب میکند که براي کنترل عملیات شرکت، هیئتمدیره را انتخاب کند و یا در انتخاب اعضاي هیئتمدیره
مؤثر باشد.
۲۳ . ارزشیاب: کارشناس مالیاي است که داراییها و اوراق بهادار موضوع این قانون را مورد ارزشیابی قرار دهد.
۲۴ . اوراق بهادار: هر نوع ورقه یا مستندي است که متضمن حقوق مالی قابلنقلوانتقال براي مالک عین و یا
منفعت آن باشد. “شورا،” اوراق بهادار قابلمعامله را تعیین و اعلام خواهد کرد. مفهوم ابزار مالی و اوراق بهادار در
متن این قانون، معادل هم در نظر گرفته شده است.
۲۵ . انتشار: انتشار عبارت است از صدور اوراق بهادار براي عرضۀ عمومی.
۲۶ . عرضۀ عمومی: عرضۀ اوراق بهادار منتشره به عموم جهت فروش.
۲۷ . عرضۀ خصوصی: فروش مستقیم اوراق بهادار توسط “ناشر” به سرمایهگذاران نهادي است.
۲۸ . پذیرهنویسی: فرآیند خرید اوراق بهادار از ناشر و یا نمایندة قانونی آن و تعهد پرداخت وجه کامل آن طبق
قرارداد.
۲۹ . تعهد پذیرهنویسی: تعهد شخص ثالث براي خرید اوراق بهاداري که ظرف مهلت “پذیرهنویسی” بهفروش
نرسد.
۳۰ . اعلامیۀ پذیرهنویسی: اعلامیهاي است که از طریق آن، اطلاعات مربوط به ناشر و اوراق بهادار قابل
پذیرهنویسی در اختیار عموم قرار میگیرد.
۳۱ . بیانیۀ ثبت: مجموعۀ فرمها، اطلاعات، و اسناد و مدارکی است که در مرحلۀ تقاضاي ثبت شرکت، به
“سازمان” داده میشود.
. اطلاعات نهانی: هرگونه اطلاعات افشاءنشده براي عموم که بهطور مستقیم و یا غیرمستقیم به اوراق بهادار،
معاملات یا ناشر آن مربوط میشود، و در صورت انتشار، بر قیمت و یا تصمیم سرمایهگذاران براي معاملۀ اوراق
بهادار مربوط تأثیر میگذارد.
۳۳ . سبد: مجموعۀ داراییهاي مالی است که از محل وجوه سرمایهگذاران خریداري میشود.