ماده ۲۰ تا ماده ۴۱

ماده ۲۰ ـ وظائف سازمان به شرح زیر می‌باشد:

الف ـ اجرای مجازات حبس طبق مقررات مربوطه. «سازمان در خصوص اجرای سایر مجازاتها تکلیفی ندارد.»

ب ـ ادارۀ کلیه امور زندانها، بازداشتگاهها و مراکز اقدامات تأمینی و تربیتی کشور و مؤسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی.

ج ـ ایجاد زندانها، بازداشتگاهها و مؤسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی و سایر مؤسسات لازم برای نگهداری، بازپروری، حرفه آموزی و اشتغال به کار متهمین و محکومین.

د ـ انجام تحقیقات و پژوهشهای علمی به منظور بهبود شیوه ها و خدمات زندانبانی.

هـ ـ تعیین خط مشی، اداره و نظارت بر اجرای کلیۀ امور مربوط به زندانها و مؤسسات و مراکز وابسته به آن.

وـ تهیه پیش نویس قوانین و مقررات مورد نیاز و پیشنهاد آن به مراجع ذیربط.

ز ـ ایجاد امکانات و تسهیلات لازم و مناسب به منظور انجام امور فرهنگی و تربیتی اعم از اصلاح، ارشاد و آموزش زندانیان.

ح ـ انجام خدمات مشاوره‌ای و نیز کمک و مساعدت به منظور حل مشکلات زندانیان و خانوادۀ آنان.

ط ـ جذب هر گونه کمک از قبیل کمکهای مردمی، مؤسسات خیریه و … و برنامه ریزی در جهت بکارگیری صحیح اینگونه کمکها با هدف بهبود امور زندانها و مساعدت به زندانیان و یا خانوادۀ آنان.

ی ـ سیاستگذاری و برنامه ریزی کلیه امور مربوط به اشتغال و حرفه آموزی زندانیان و خودکفایی زندانها و مؤسسات وابسته.

ک ـ تهیه آمار و اطلاعات مورد نیاز جهت شناخت روشهای پیشگیری از وقوع جرائم و بررسی علل و انگیزه های ارتکاب آن و ارائه به رؤسای قوای سه گانه.

«ارائه آمار و اطلاعات به سایر مراجع اداری و مراکز علمی با موافقت رئیس سازمان بلامانع است.»

ل ـ تهیه و پیشنهاد اسامی محکومین واجد شرائط آزادی مشروط و ارائه آن به قاضی ناظر زندان.

م ـ تهیه و پیشنهاد اسامی محکومین واجد شرائط عفو و ارائه آن به هیأت عفو.

ن ـ برنامه ریزی برای مراقبت بعد از خروج زندانی با همکاری دستگاههای ذیربط.

ماده ۲۱ ـ سازمان می‌تواند با ایجاد تشکیلات مناسب نسبت به انجام تحقیقات و مطالعات علمی لازم رأساً اقدام نماید.

ماده ۲۲ ـ استانداردهای مورد نیاز در خصوص تشکیلات اعم از تعداد کارمندان و مأموران مراقب و انتظامی و مربیان مذهبی و متخصصین در زندانها و مؤسسات و مراکز وابسته به سازمان به تناسب موقعیت و احتیاجات محل و آمار شناور زندانیان توسط سازمان تعیین و به تصویب سازمان مدیریت و برنامه ریزی خواهد رسید.

ماده ۲۳ ـ در هر زندان، بازداشتگاه و یا سایر مراکز وابسته به سازمان عنداللزوم واحد آمار و رایانه تشکیل می‌گردد تا کلیۀ آمار مورد نیاز را ثبت نماید.

تبصره ـ مسئول آمار واحد مذکور موظف است اطلاعات جمع آوری شده را طبق دستورالعملهای صادره تهیه و به مقام مافوق ارائه نماید.

ماده ۲۴ ـ تأسیس، احداث و اداره کلیه زندانها و بازداشتگاهها و سایر مؤسسات و مراکز وابسته به سازمان و نیز تغییر محل آنها منحصراً در اختیار سازمان می‌باشد. مراجع قضائی، اجرائی، اطلاعاتی، انتظامی و نظامی از داشتن زندان و بازداشتگاه اختصاصی ممنوع می‌باشند.

تبصره ـ بازداشتگاههای انضباطی نیروهای مسلح از شمول این آئین نامه خارج است.

ماده ۲۵ ـ انتظامات و حفاظت فیزیکی از زندانها و بازداشتگاهها و سایر مراکز وابسته بعهده سازمان است که توسط یگان انتظامی و نیروهای انتظامی تحت امر اعمال خواهد شد.

تبصره ـ نیروهای فوق تحت امر رئیس سازمان بوده و وی می‌تواند اختیارات خود را رأساً یا با تفویض به معاون انتظامی سازمان، به مدیران کل استانها و رؤسای زندانها واگذار نماید.

ماده ۲۶ ـ وظائف رؤسای زندانها، بازداشتگاهها و مؤسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی و سایر مؤسسات و مراکز وابسته به سازمان عبارت است از:

الف ـ اجرای قوانین مربوطه و مقررات این آئین نامه در زندانها و دیگر مراکز وابسته و نظارت بر حسن اجرای آن.

ب ـ اجرای تصمیمات شورای طبقه بندی با رعایت مقررات مربوطه.

ج ـ محافظت و مراقبت کامل از زندان و زندانی از طریق عوامل در اختیار و پیش بینی تمهیدات لازم برای جلوگیری از فرار زندانیان و همچنین مراقبت در نحوۀ رفتار مأموران با زندانیان.

د ـ اهتمام و اقدام در جهت تهذیب، اصلاح و تربیت زندانیان و نیز تأمین بهداشت، تغذیه، تربیت بدنی و تفریحات سالم آنان در محیط زندان یا مؤسسه یا مراکز وابسته.

هـ ـ اجرای برنامه های آموزش علمی، مذهبی و فنی حرفه‌ای زندانیان با همکاری سازمانهای مربوط.

و ـ اعمال نظارت و بازرسی مداوم و کسب اطلاعات لازم از وضعیت عمومی و فردی زندانیان و رسیدگی مقدماتی به تقاضای آنان و اعلام به مقامات مسئول.

ز ـ همکاری و مساعدت در اجرای برنامه های انجمن حمایت از زندانیان، ستاد مردمی رسیدگی به امور دیه، مراکز مراقبت بعد از خروج و مؤسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی و سایر مراکز وابسته.

ح ـ مراقبت در اجرای برنامۀ روزانه و دو نوبت سرشماری از زندانیان و گزارش اتفاقات و آمار روزانه به مقامات مافوق برابر دستورالعملهای صادره.

ط ـ گزارش نتایج حاصله از اجرای برنامه های محوله به مقامات بالاتر برابر دستورالعملهای صادره.

ی ـ تهیه برنامه و بودجۀ سالیانۀ واحد تحت سرپرستی و ارائه آن به مدیر کل استان.

ک ـ انجام سایر وظائف پیش بینی شده در این آئین نامه.

ماده ۲۷ ـ رئیس زندان یا مؤسسه و مراکز وابسته شخصاً و در غیاب وی مسئول مربوطه به محض اطلاع از وقوع حادثه باید در محل حاضر شده، ضمن اتخاذ تدابیر لازم و عاجل برای برقراری نظم و آرامش در صورت لزوم، مراتب را در اسرع وقت به مقامات بالاتر گزارش نماید.

ماده ۲۸ ـ معاون زندان بر حسب وظیفه و عنوان اختصاصی (هر یک از معاونتها) و بر اساس درجه زندان در انجام تکالیف مقرر با رئیس زندان همکاری و معاضدت نموده و دستورهای قانونی او را به مورد اجرا می‌گذارد و در غیاب رئیس زندان یکی از معاونین به پیشنهاد وی و تصویب مدیرکل استان مسئولیت امور را بعهده خواهد داشت.

ماده ۲۹ ـ وظایف فرمانده قرارگاه زندان به شرح زیر است:

۱ ـ نظارت بر امور حفاظت فیزیکی زندان و تائید لوحه نگهبانی، گشت و کنترل و تأیید لوحه پاسداری.

۲ ـ نظارت بر حضور و غیاب پرسنل انتظامی زندان و اقدام لازم در این خصوص.

۳ ـ بازدید و بررسی وضع ظاهری کارکنان حاضر به خدمت در هنگام برگزاری مراسم صبحگاه و انجام وظیفه و ارائه آموزشها و تذکرات ضروری به آنها.

۴ ـ نظارت در تمرین پرسنل نسبت به طرحهای دفاعی و امنیتی زندان با پرسنل.

۵ ـ بازدید از اماکن زندان و اسلحه و مهمات و تجهیزات و نظارت بر امر نظافت و نگهداری آنها.

۶ ـ نظارت بر نحوه اعزام و انتقال زندانیان به مراجع قضائی و دیگر مراجع.

۷ ـ نظارت، بررسی، هدایت و راهنمایی مسئول نگهبانی و افسر آموزش و یگان عملیات و سایر عوامل کشیک و گشت در انجام وظایف محوله.

۸ ـ ابلاغ دستورات مقامات مافوق و بخشنامه های اداری و انتظامی به مأمورین مربوط و نظارت بر حسن اجرای آنها.

۹ ـ عهده دار شدن امور در غیاب مسئول امور انتظامی.

۱۰ ـ تدوین، ارائه و پیشنهاد طرحها و دستورالعملهای لازم در زمینه هر یک از موارد فوق در جهت بهبود امور جاری و تسهیل و تسریع کار برابر مقررات.

۱۱ ـ جلوگیری از وقوع هرگونه بی نظمی و نظارت بر تحقیقات اولیه و تشکیل پرونده و اعزام متهم یا متهمین به مراجع قضایی در وقت قانونی.

۱۲ ـ ارائه گزارش لازم از وقایع اتفاقیه به مقام مافوق.

۱۳ ـ انجام سایر امور محوله طبق دستور.

ماده ۳۰ ـ وظایف افسر نگهبان عبارت است از:

۱ ـ حضور به موقع در محل خدمت و مطالعه مندرجات ۲۴ ساعت گذشته دفتر ثبت وقایع و خدمات روزانه به منظور پیگیری و اجرای دستورهای صادره از سوی مقام مافوق و اطلاع از وقایع مربوطه.

۲ ـ کنترل عوامل نگهبانی، نظارت بر تحویل اسلحه و مهمات به آنان، تطبیق نام آنان با لوحه نگهبانی، اعلام پرسنل غایب به مقام مافوق و ثبت اسامی و مأمورین حاضر در دفتر ثبت وقایع و خدمات روزانه.

۳ ـ نظارت بر امور کمک افسر نگهبان مبنی بر اعزام به موقع عوامل نگهبانی به محل مأموریت.

۴ ـ تحویل و تحول امور نگهبانی با توجه به وقعات روز قبل.

۵ ـ تنظیم و ثبت وقعات و گزارشهای نهایی به صورت صحیح و بدون خط خوردگی و تراشیدگی و الحاق برابر دستورالعملهای صادره.

۶ ـ رسیدگی به پرونده های متشکله باقیمانده از نگهبانی قبل جهت تکمیل و به جریان انداختن و آماده نمودن آنها برای ارسال به مراجع قضایی.

۷ ـ نظارت بر انجام وظیفه مأمورین اطلاعات درب ورودی و راهنمایی مراجعه کنندگان و نگهداری اشیاء ممنوعه ارباب رجوع.

۸ ـ بازدید از عوامل نگهبانی و اماکن انتظامی در طول مدت خدمت.

۹ ـ تقدیم گزارش از وضعیت حفاظت فیزیکی زندان در زمینه مشکلات، نواقص، ایرادات و نارسائیها به فرمانده انتظامی در مدت نگهبانی.

۱۰ ـ نظارت بر امور محوله داخلی بین پوسته دوم زندان مانند نظافت کلیه اماکن انتظامی، اطمینان از عدم وجود اشکال در ساختمان و تأسیسات.

۱۱ ـ تعیین افراد جیره بگیر، امور رفاهی مأمورینی که بطور شبانه روزی در زندان بسر می‌برند، وضعیت ظاهری و شئونات اسلامی، رعایت موارد انضباطی و جلوگیری از حرکات یا اعمال سوء مأمورین و نظارت بر اجرای برنامه های دسته جمعی از جمله نماز جماعت، سخنرانی و اجرای دستورات انضباطی و تنبیهی در مورد هر یک از کارکنان و ارائه گزارش نواقص، معایب مشهود در هر مورد به مقام بالاتر.

۱۲ ـ اجرای مراسم صبحگاه و شامگاه.

۱۳ ـ اعمال نظارت لازم بر بازرسی بدنی از زندانیان، ملاقات کنندگان و بازرسی دقیق وسائط نقلیه و سایر تجهیزات در هنگام ورود و خروج از زندان بدون استثناء.

۱۴ ـ هدایت و نظارت کمک نگهبان در انجام وظایف و امور محوله.

۱۵ ـ ارائه گزارش سوانح و حوادث غیر مترقبه حادث شده به مقام مافوق در اسرع وقت.

۱۶ ـ اجرای کامل مقررات و آئین نامه های مربوطه و نظارت کامل در حسن جریان امور انتظامی و سرکشی و بازدید مرتب از اماکن مختلف پستی و ارتباط آنان با یکدیگر و بطور کلی برقراری نظم و آرامش در محدوده فیزیکی تحت مسئولیت و اعمال مراقبت دائم در مورد جلوگیری از ورود هرگونه سلاح سرد و گرم به زندان.

۱۷ ـ آمارگیری از کارکنان تحت امر بمنظور آگاهی بر تعداد کارکنان موجود، غائب، در حال مرخصی، بیمار، فراری، منتسب و غیره و تنظیم آمار لازم و درج آن در دفتر نگهبانی.

۱۸ ـ انجام سایر امور محوله طبق دستور.

ماده ۳۱ ـ مسئول بازدید و کنترل ورود و خروج افراد و وسایل موظف است علاوه بر امور محوله، اقدامات زیر را انجام دهد:

۱ ـ بازرسی دقیق از وسائط نقلیه و اشیائی که به هر نحو به زندان وارد و یا خارج می‌شوند و جلوگیری از ورود و خروج اشیاء ممنوعه.

۲ ـ بازرسی بدنی از زندانیان و مراجعین به هنگام ورود یا خروج از زندان و جلوگیری از ورود و خروج اشیاء ممنوعه.

۳ ـ اجرای مقررات مربوط به ورود اشخاص به زندان.

۴ ـ تنظیم و ثبت دفتر ورود و خروج به زندان.

۵ ـ ارائه گزارش موارد تخلفات زندانی و ارباب رجوع و معرفی آنان به مسئول مربوطه.

۶ ـ کنترل ورود و خروج خودروها از حیث ثبت تاریخ و ساعت و شماره خودرو با نام راننده مربوطه و گرفتن کارت شناسایی معتبر از راننده و در مواقع ضروری گرفتن کارت ماشین.

۷ ـ تحویل تعرفه ملاقات (برگه ملاقات) و تطبیق امضاء ملاقات شونده با برگه ملاقات از ورود به سالن ملاقات.

۸ ـ آموزش و راهنمایی کارکنان تحت مسئولیت در مواقع ضروری.

ماده ۳۲ ـ وظایف سایر مسئولین و کارکنان در زندانها، بازداشتگاهها، مؤسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی و سایر مؤسسات و مراکز وابسته براساس شرح وظائف پست سازمانی مصوب خواهد بود.

ماده ۳۳ ـ ترک نگهبانی، صحبت کردن در موقع نگهبانی، خوابیدن و نشستن و خارج شدن از محوطه پاسگاه، غذا خوردن، استعمال دخانیات، انجام حرکاتی که باعث انصراف خاطر آنان از خدمت و مراقبت از زندانیان در تکالیف مقرره آنان شود ممنوع می‌باشد. نگهبانان باید طبق آئین نامه داخلی همیشه مجهز و ملبس به لباس رسمی و تمیز و مرتب بوده، مواقعی که در داخل زندانها مأموریت داشته باشند بدون اسلحه انجام وظیفه نمایند. اسلحه، مهمات و تجهیزات زندان باید در پوشش خارج بند در جای امن و مستحکم نگهداری شود. هنگامی که نگهبانان زندانی را طبق دستور رسمی و کتبی مقامات صلاحیتدار قانونی برای محاکمه یا بازپرسی یا انتقال به زندان یا محل دیگر از زندان خارج می‌نمایند باید مسلح باشند و در طول راه حق توقف و مذاکره و حرف زدن با متهم و دیگران را ندارند و مکلفند زندانی را برابر مقررات مربوط تحت مراقبت کامل از جای خلوت مستقیماً به مرجع احضار کننده بدرقه نموده پس از انجام کار او را بلافاصله و به همان نحو مستقیماً به زندان عودت داده به افسر نگهبان خارج تحویل نمایند. نگهبانان به هنگام نگهبانی، بدرقه و حفاظت زندانیان از ادای احترامات معاف خواهند بود. اگر زندانی مبادرت به فرار نماید نگهبان موظف است ضمن استمداد از اطرافیان با تمام توان او را تعقیب نموده و چنانچه با بکار بردن تلاشهای ممکن موفق به دستگیری او نشود سه مرتبه با صدای بلند و رسا ایست داده هرگاه باز هم توقف ننمود، با رعایت اطراف و جوانب و توجه به اینکه باعث قتل یا جرح کسی نگردد با استفاده از اسلحه و خالی کردن تیر هوائی و در مقام ناچاری با نشانه گیری ساق پای زندانی از فرار او جلوگیری نماید. هرگاه نگهبان بدون اجازه رسمی و کتبی مقامات مربوط از بازداشت هر زندانی، اطلاعی به خارج از زندان داده یا اطلاعات و پیامها و نوشته ها یا اجناس و اشیائی از طرف زندانیان به خارج برساند یا از خارج برای آنان بیاورد به نسبت اهمیت تخلف تحت تعقیب قرار خواهد گرفت. نگهبان در مواقعی که خلافی از یکنفر زندانی مشاهده نماید بدون اینکه حق داشته باشد او را مجازات یا حتی ملامت کند بایستی مراتب را با ذکر جزئیات امر کتباً به افسر نگهبان گزارش دهد چنانچه در مقام رسیدگی خلاف گزارش وی ثابت شود مؤاخذه خواهد شد.

تبصره ـ تخلف از مقررات ماده فوق علاوه بر تعقیب قانونی موجب تنبیه انضباطی خواهد بود.

ماده ۳۴ ـ رئیس دفتر زندان مکلف است در حسن جریان کلیۀ امور مربوط به دبیرخانه و یا بایگانی و تقویم و ابلاغ و اجرای احکام، نظارت کامل داشته و مراقبت نماید تا کارهای جاری بدون وقفه و تأخیر و بموقع انجام شده، پاسخ نامه های رسیده در اسرع وقت تهیه و به مقصد ارسال شود، کلیه نامه ها و احکام و قرارهای رسیده در دفاتر مربوطه ثبت، پس از ابلاغ به زندانیان و اجرای مفاد آن در پرونده مربوط به هر زندانی درج و بایگانی گردد. بدیهی است نتیجۀ اجرای حکم را به مرجع قضائی مربوطه ارسال خواهد نمود. دفاتر داخلی هر زندان عبارتند از:

دفترنامه ها و احکام و قرارها ـ دفتر ثبت اسامی زندانیان ـ دفتر حضور و غیاب زندانیان ـ دفتر تقویم و احتساب محکومیتها با تعیین تاریخ دقیق آزادی زندانیان ـ دفتر ثبت اسامی زندانیان پیشینه دار ـ دفتر ثبت احضاریه ها ـ دفتر آزادی زندانیان ـ دفتر ورود و خروج زندانیان ـ دفتر ملاقات.

تبصره ۱ ـ نظارت کامل در اجرای محکومیتهای نقدی زندانیان در زندانها از وظائف خاصه مسئول اجرای احکام هر زندان می‌باشد.

تبصره ۲ ـ زندانهائی که مجهز به سیستم رایانه می‌باشند کلیه اقدامات دفتری فوق از طریق رایانه انجام می‌گیرد.

ماده ۳۵ ـ مسئول شعبه اموال و انبار که صاحب جمع اموال زندان شناخته می‌شود مکلف است طبق مقررات آئین نامه مربوط در محافظت و نگهداری اثاثیه و اموال دولتی و لوازم و اشیاء و اسناد متعلق به زندانیان مراقبت و اهتمام شایسته بعمل آورده و وظایف مشروح زیر را انجام دهد:

ـ پیش بینی و اقدام بموقع و لازم در تهیه و تدارک اثاثیه و ملزومات و مایحتاج داخلی زندان از قبیل لباس و پوشاک مأمورین و زندانیان، تأمین احتیاجات مربوط به سوخت و روشنائی و استحمام و نظافت و بهداشت زندانیان و امکنه زندان و هرگونه ضروریات دیگر.

ـ جلوگیری از تفریط و تضییع و حیف و میل اموال و اثاثیه دولتی و لوازم شخصی زندانیان و اشیائی که بطور امانت می‌سپارند.

ـ تهیه و تنظیم دفاتر مربوط به ثبت نامه های اداری.

ـ وصول و تحویل اموال و ملزومات و اشیاء دولتی، نوشت افزار اداری، ملبوسات دولتی زندانیان و مأموران زندان.

ـ ثبت اموال و اثاثیۀ دولتی بر طبق نمونه رسمی و منطبق با مقررات آئین نامه اموال دولتی.

ـ ثبت درخواستهای مربوط به تهیه اشیاء و لوازم مورد احتیاج.

ـ ثبت البسه و لوازم شخصی و اسناد عادی و قیمتی زندانیان و هر چیزی که زندانی موقع ورود به زندان با خود دارد، در دفاتر مربوطه.

ـ تفکیک و نگهداری کیسه های محتوی لباس و اشیاء زندانیان به ترتیب شماره ردیف. (لباس و لوازم شخصی هر زندانی به محض ورود او به زندان باید بوسیله متصدی انبار تنظیف و ضدعفونی شده در کیسه مخصوص با ذکر شماره در برگ صورتمجلس تنظیمی تحویل و تحول که یک نسخه آن با قبض انبار به زندانی تسلیم می‌شود لفاف شده و در حفظ و حراست آن از گزند موش و بید و آفات دیگر دقت و مراقبت کافی بعمل آید).

ـ تنظیم اسناد و درخواست رسمی برای تهیه و تدارک اجناس مورد لزوم به امضاء و گزارش رئیس زندان و مقامات مالی مربوط.

ـ مراقبت در نظافت و حفاظت کامل اموال دولتی و امکانات زندانیان.

ـ دقت و مراقبت کافی در تحویل صحیح و سالم امانات زندانیان در موقع آزادی یا انتقال آنان و ارسال صورتمجلس تنظیمی با امضاء زندانی به دفتر زندان.

ماده ۳۶ ـ ادارات و دوایر و شعب مددکاری و خدمات اجتماعی در جهت شناخت شخصیت زندانیان و کشف و حل معضلات و مشکلات شخصی و خانوادگی و اجتماعی آنان تحقیقات و اقدامات لازم را نموده و یک نسخه از تحقیقات را جهت ضبط در پرونده شخصیت زندانی به رئیس زندان و نسخۀ دیگر را جهت اقدام لازم به اداره متبوع خود تسلیم می‌نماید. مددکاران باید با ابراز شفقت و جلب اعتماد زندانی برای بازگشت آنان به زندگی عادی و سالم اجتماعی اقدام و اهتمام لازم به عمل آورند.

ماده ۳۷ ـ وظائف مسئولان فرهنگی و تربیتی زندانها (به منظور تحقق اهداف اصلاحی و تربیتی) به شرح زیر می‌باشد:

الف ـ ایجاد ارتباط میان مسئولان زندانها با سازمانها و دوایر دولتی و مؤسسات خصوصی و مراکز و شخصیتهای علمی و مذهبی و اجتماعی.

ب ـ تنظیم برنامه بازدید از زندانها و مؤسسات دیگر با رعایت مقررات پیش بینی شده در این آئین نامه.

ج ـ برنامه ریزی به منظور موعظۀ مذهبی و تعلیم مبانی عقیدتی و دینی و اخلاقی در جهت تهذیب و تزکیه نفس زندانیان.

د ـ اقدامات لازم در جهت حل مشکلات روحی و تسکین درونی و ایجاد امید به اصلاح و زندگی صحیح اجتماعی در زندانیان.

هـ ـ اجرای برنامه های عبادی از جمله نماز، آموزش قرآن و سایر برنامه های فرهنگی و مذهبی.

و ـ اجرای برنامه های آموزشی، هنری، حرفه آموزی، ورزشی و رفتاری زندانیان.

ز ـ نشر فرهنگ کتابخوانی و هماهنگیهای لازم به منظور ایجاد کتابخانه و تأمین کتب و نشریات مجاز.

ح ـ جلب مشارکتهای مردمی در اجرای برنامه های فرهنگی و تربیتی و ایجاد نمایشگاههای مربوطه.

تبصره ـ رؤسای زندانها مکلفند در جهت اجرای وظائف فوق ضمن همکاریهای لازم موانع احتمالی را برطرف نمایند.

ماده ۳۸ ـ روانشناسان زندان موظفند با همکاری مددکاران و بخش معاونت امور فرهنگی و تربیتی و ملاحظۀ پروندۀ شخصیتی زندانیان ضمن بررسی ناسازگاری و ناهنجاریهای روانی آنان مراتب را به شورای طبقه بندی اعلام و اقدام لازم برای ایجاد سازگاری و عنداللزوم درمان آنان بعمل آورند.

ماده ۳۹ ـ مسئول بهداری زندان موظف است با همکاری متخصصین مربوطه از قبیل روانپزشک، پزشک و یا روانشناس نسبت به بستری کردن بیماران روانی به منظور معالجۀ آنان اقدام نموده در صورتیکه عارضۀ بیماری مشارالیهم منجر به جنون یا اختلال مشاعر تشخیص داده شود مراتب را در اسرع وقت از طریق رئیس زندان به پزشکی قانونی جهت اعلام نظر و اطلاع به مقامات قضائی گزارش نموده و عندالاقتضاء برای انتقال و معالجۀ آنان در یک مؤسسۀ درمانی و تأمینی تدابیر شایستۀ قانونی را اتخاذ نماید.

ماده ۴۰ ـ مراقبین مؤسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی موظفند ضمن اجرای دستوراتی که از طرف رئیس مؤسسه به آنان ابلاغ می‌شود، در روز حداقل دوبار صبح و عصر از زندانیان سرشماری و حضور و غیاب بعمل آورده و ضمن گشت، زندانیان مشغول بکار را تحت نظر گرفته و از هرگونه تماس آنان با افراد خارج و یا خروجشان از محوطۀ مؤسسه یا فرار آنان جلوگیری کنند و در صورت بروز حادثه یا مشاهدۀ هرگونه تخلف فوراً طبق مقررات این آئین نامه اقدام و مراتب را به رئیس مؤسسه گزارش نمایند.

ماده ۴۱ ـ محکومان در طول اقامت در زندان و یا مؤسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی و یا اقامت در مؤسسات اقدامات تأمینی و تربیتی از حیث تحولات حاصله در خصوصیات اخلاقی و مذهبی و تشخیص سلامت بدنی و روحی تحت مراقبت و بررسی متخصصین زندان یا مؤسسه مربوطه قرار خواهند داشت.

تبصره ـ انجام اقدامات مقرر در این ماده در بازداشتگاهها نیز حسب مقدورات اعمال خواهد شد.