قوانین آئین نامه اجرایی سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور مصوب ۱۳۸۰ رئیس قوه قضائیه با اصلاحات و الحاقات ۱۳۸۹ بخش دو ـ مقررات عمومی فصل سوم ـ اشتغال و حرفه آموزی
ماده ۱۱۸ تا ماده ۱۳۰
ماده ۱۱۸ ـ سازمان با هدف فراگیر نمودن برنامه های اصلاحی و تربیتی و به منظور کمک به رفع مشکلات مادی و معنوی زندانیان و خانواده آنان و نیل به خودکفائی میتواند از محل جذب کمکهای مردمی و مؤسسات خیریه یا درآمد حاصل از مؤسسات صنعتی، کشاورزی، خدماتی و فرهنگی و بودجه مصوب اعتبار لازم را تأمین و هزینه نماید.
ماده ۱۱۹ ـ سازمان میتواند در جهت ایجاد اشتغال برای زندانیان داوطلب کار با استفاده از امکانات سازمان و یا کمکهای دولتی و یا از طریق دریافت وام یا با مشارکت بانکها و ارگانهای دولتی، تعاونیها و یا بخش خصوصی اقدام نماید.
ماده ۱۲۰ ـ زندانیان داوطلب پس از آزمایشهای لازم و تشخیص استعداد و ذوق و تخصص آنها با کسب نظر شورای طبقه بندی و رعایت مقررات این آئین نامه در کارگاههای داخل زندان یا مؤسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی خارج زندان بکار گمارده میشوند.
ماده ۱۲۱ ـ زندانیان باید به حرفههائی که مستلزم دیدن دوره های تعلیماتی برای کسب مهارت و تخصص میباشد و از طرف سازمان ابلاغ میشود بکار گمارده شوند تا در طول زمان بتوانند با طی مراحل مختلف آموزشی به اخذ گواهینامه مهارت فنی در رشته مخصوص نائل گردند.
ماده ۱۲۲ ـ زندانیان میتوانند با موافقت رئیس زندان در ساعات بیکاری و فراغت در آسایشگاه خود به کارهای دستی اشتغال داشته باشند. مواد اولیه این نوع کارها منحصراً از طریق فروشگاه زندان در اختیار آنان گذاشته میشود.
تبصره ۱ ـ هرگاه زندانی نتواند با سرمایه خود اقدام به تهیه مواد اولیه و لوازم مربوطه نماید، این مواد و لوازم از طریق زندان یا انجمن حمایت از زندانیان تهیه و در اختیار وی گذارده خواهد شد. در این صورت پس از کسر هزینه تهیه لوازم اولیه یک چهارم از سود حاصله به عنوان سهم سرمایه برداشت و به حساب صندوق زندان یا انجمن حمایت از زندانیان واریز و بقیه به حساب زندانی منظور میگردد.
تبصره ۲ ـ زندانی مجاز است کاردستی خود را پس از قیمت گذاری توسط زندان و با استفاده از نظر خبره به هر نحو که خود میداند به زندان یا به اشخاص دیگر واگذار یا به فروش برساند. در صورت فروش یا واگذاری به غیر قیمت فروش نباید از قیمت تعیین شده توسط زندان کمتر باشد.
ماده ۱۲۳ ـ ساعات کار و استراحت زندانیان در مؤسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی داخل یا خارج زندان با توجه به موقعیت محل و نوع و کیفیت کار و با رعایت فصل دوم از بخش دو این آئین نامه از طرف رئیس کارگاه یا مؤسسه مربوطه با هماهنگی رئیس زندان تعیین و به مورد اجرا گذاشته میشود.
ماده ۱۲۴ ـ مزد روزانه زندانیان به تناسب درجه مهارت و کاردانی هر یک از آنان و میزان و نوع کاری که انجام میدهند بوسیله مدیرکل استان تعیین میشود.
ماده ۱۲۵ ـ مزد ماهیانه کار زندانی بشرح زیر تقسیم میگردد:
۱ ـ پنجاه درصد (۵۰%) به حساب بانکی سرپرست موقت عائله تحت تکفل زندانی واریز میگردد.
۲ ـ بیست و پنج درصد (۲۵%) به حساب زندانی واریز میشود که در موقع آزادی به او پرداخت گردد.
۳ ـ بیست درصد (۲۰%) به حساب خود زندانی برای مخارج ضروری پرداخت میشود.
۴ ـ پنج درصد (۵%) برای جبران خسارت و حوادث ناشی از کار براساس قرارداد فی مابین سازمان و زندانیان شاغل اختصاص داده خواهد شد.
تبصره ـ در صورتی که زندانی فاقد عائله تحت تکفل باشد مبلغ ۵۰% دستمزد مذکور در بند (۱) نیز به حساب زندانی واریز میگردد.
ماده ۱۲۶ ـ در موقع انتقال زندانی به زندان یا مؤسسه دیگر در اسرع وقت کلیه مطالبات او پس از تسویه حساب کامل به محل زندان جدید حواله و منتقل میشود.
ماده ۱۲۷ ـ مؤسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی مکلفند:
الف ـ در صورت بروز حوادث ناشی از کار هزینه خسارت وارده به زندانیان را از محل پنج درصد (۵%) موضوع بند ۴ ماده ۱۲۵ پرداخت نمایند.
ب ـ کلیه مقررات ایمنی، حفاظتی، بهداشتی را طبق ضوابط قانونی رعایت نمایند.
ج ـ دفاتر رسمی زیر را در کلیه کارگاهها و مؤسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی به هر شکل که اداره میشود تنظیم نمایند.
۱ ـ دفتر روزانه ۲ ـ دفتر کل ۳ ـ دفتر درآمد ۴ ـ دفتر اموال ۵ ـ دفتر سفارشات ۶ ـ دفتر صندوق ۷ ـ دفتر دستمزد زندانیان ۸ ـ دفتر انبار ۹ ـ دفتر حساب درآمد و هزینه شخصی زندانیان به منظور تعیین و اعلام موجودی هفتگی پس انداز قابل پرداخت آنان به فروشگاههای زندان.
تبصره ۱ ـ پرداخت موجودی حساب پس انداز هنگام آزادی به شرط آنکه منع قانونی نداشته باشد پس از تسویه حساب از کلیه قسمتهای زندان بلامانع است.
تبصره ۲ ـ در صورت رایانهای شدن واحد مربوطه مندرجات دفاتر مزبور به رایانه منتقل خواهد شد.
ماده ۱۲۸ ـ نحوه اداره کارگاهها و مؤسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی بشرح ذیل خواهد بود:
الف ـ مسئولیت اداره امور کارگاهها و مؤسسات صنعتی، کشاورزی و خدماتی از حیث نوع و میزان تولید، کیفیت و کمیت کار، خرید و فروش و معاملات و انعقاد و انجام قراردادها و مسائل فنی و تخصصی و سایر موارد از این قبیل برعهده مدیریت کارگاه یا مؤسسات میباشد.
ب ـ مسئولیت امور انتظامی و امنیتی و در اختیار قراردادن کارگران، نحوه و کیفیت اعزام آنان به کارگاه و نیازهای فرهنگی و بهداشتی زندانیان برعهده رئیس زندان میباشد.
ماده ۱۲۹ ـ استفاده از زندانیان در امور نگهبانی و انتظامی و اداری زندان و دیگر دستگاهها ممنوع است.
ماده ۱۳۰ ـ انجام امور خدماتی داخل بندها و اندرزگاهها و مؤسسات صنعتی، خدماتی و کشاورزی و همچنین کارگاهها به طور نوبتی بدون تبعیض توسط زندانیان انجام میگیرد.
تبصره ـ اگر زندانی بدون عذر موجه از انجام وظائف محوله در داخل زندان و مؤسسات وابسته خودداری نماید تخلف و به تشخیص شورای انضباطی موجب تنبیه انضباطی است.