غایب مفقودالاثر کیست؟

غایب مفقودالاثر کیست؟ یک اصطلاح حقوقی است که قانون گذار در دو قانون مدنی و امور حسبی بارها استفاده نموده است. این غایب شخصی است که مدت نسبت طولانی از اقامتگاه و محل سکونت خود دور شده و هیچ خبری از ایشان در دسترس نیست. به موجب ماده ۱۰۱۱ قانون مدنی غایب مفقودالاثر کسی است که از غیبت او مدت بالنسبه مدیدی گذشته و از او به هیچ وجه خبری نباشد. در موسسه حقوقی رای مثبت پرونده های با این مضمون را میتوانید به بهترین وکیل حقوقی بسپارید.

با توجه به این تعریف برای اینکه بتوان گفت که یک شخص، غایب مفقودالاثر می باشد باید شرایط زیر وجود داشته باشد:

• غیبت: به طور خلاصه غیبت از اقامتگاه که می تواند محل سکونت یا محل کار باشد، مهم ترین عنصر این تعریف می باشد
• سپری شدن مدت نسبتا طولانی: اگر شخصی برای مدت کوتاهی از اقامتگاه خود دور شده باشد، حتی اگر به هیچ وجه از وی خبری نباشد نمی توان گفت ایشان غایب مفقود الاثر است در نتیجه آثار حقوقی یک غایب نیز بر او بار نمی شود؛ مثل اینکه همسر ایشان نمی تواند تقاضای طلاق کند و یا در خصوص اموال او نمی توان مقررات مربوط به چنین غایبی را اجرا کرد. البته لازم به ذکر است که در موسسه حقوقی وکلای رای مثبت بهترین وکیل طلاق وجود دارد که این پرونده ها را بر عهده دارد. حتی اگر غیبت فرد بسیار طولانی شده باشد اما بازگشت چنین فردی از نظر عرفی قطعی باشد باز هم عنوان “غایب مفقودالاثر” بر او بار نمی شود
• نبودن خبری از زنده یا مرده بودن فرد: یکی از مهم ترین عناصری که در تعریف غایب مفقودالاثر وجود دارد، بی اطلاعی از وضعیت حیاتی این شخص می باشد. اگر مرگ طبیعی چنین فردی اثبات شود یا اینکه با وجود قراینی زنده بودن او محرز شود، حکم قضیه روشن است و بنا به مورد احکام مربوط به فرده زنده یا مرده بر این شخص بار می شود. برای مثال اگر شخص مورد نظر برای اقوام خود نامه بفرستد یا تلفنی با ایشان تماس داشته باشد و یا اگر که اسیرجنگی است، مراجع بین المللی زنده بودن او را اعلام نمایند، حتی اگر از محل اقامت این فرد اطلاعی در دست نباشد باز هم نمی توان او را غایب تلقی نمود.

 

به طور خلاصه به کسی که از غیبت او مدت زمان زیادی گذشته باشد و خبری از او نباشد غایب مفقودالاثر گفته میشود.

وضعیت اداره اموال غایب مفقودالاثر

غایب مفقودالاثر وضعیت حقوقی خاصی دارد و حقوق و تکلیف ویژه ای بر ای فرد بار می شود. در این مبحث امور مالی غایب را بررسی می کنیم.

اداره اموال غایب مفقودالاثر توسط نماینده و وکیل

ممکن است غایب برای اداره امور مالی خود نماینده یا وکیل تعیین کرده باشد. در این صورت مشکل زیادی به وجود نخواهد امد و در این صورت مرجع خارجی مثل دادگاه و یا دادستان در امور او دخالتی نخواهند داشت مگر اینکه نماینده تعیین شده فوت کند و یا صلاحیتش را برای اداره امور از دست بدهد.

غیر از این مورد ممکن است که غایب، صغیر یا مجنون یا سفیه باشد که در این صورت ولی یا قیم اموال او را اداره می کند و در این مورد نیز شخص مورد نظر تصمیم گیری خواهد نمود و نیازی به دخالت ارگان دیگری نیست

اداره اموال غایب مفقودالاثر توسط امین

مطابق ماده۱۰۱۲ قانون مدنی اگر غایب مفقودالاثر برای اداره اموال خود تکلیفی معین نکرده باشد که قانونا حق تصدی امور او را داشته باشد محکمه برای اداره اموال او یک نفر امین معین می کند. تقاضای تعیین امین تنها از طرف مدعی العموم (دادستان) و اشخاص ذی نفع در این امر قبول می شود.

بنابراین دادستان یا اشخاص ذی نفع از قبیل وراث و بستانکاران می توانند از دادگاه شهرستان تقاضای نصب امین برای اداره اموال غایب بنمایند. به شرط وجود چند شرط زیر:

• غایب مفقودالاثر برای اداره اموال خود تعیین تکلیف نکرده باشد برای مثال وکیلی تعیین ننموده باشد
• کسی هم نباشد که قانونا حق تصدی امور او را داشته باشد مانند ولی یا قیم

با توجه به اینکه منظور قانون گذار از تعیین امین در این مرحله، حفظ اموال غایب و جلوگیری از حیف و میل ان است، به دادگاه این اختیار داده شده است که از امینی که تعیین می کند ضامن یا تضمین دیگری بگیرد تا اگر امین در انجام وظیفه محول مرتکب تقصیر شود، خسارات وارده احتمالی به نوعی جبران گردد.

چه کسانی می توانند تقاضای نصب امین برای غایب مفقودالاثر کنند ؟

با توجه به اینکه هدف اصلی از نصب امین، سپردن اموال به شخص قابل اعتماد برای حفظ و نگهداری از آن است، از اینرو تمام کسانی که به نحوی منافع احتمالی در اموال غایب دارند و بدون نصب امین حقوقشان تضییع می گردد، حق درخواست این امر را دارند. مطابق ماده ۱۳۰ قانون امور حسبی دادستان و اشخاص ذی نفع از قبیل وراث و بستانکاران حق دارند از دادگاه درخواست تعیین امین برای اداره اموال غایب بنمایند.

قانون گذار در این ماده از لفظ “از قبیل” استفاده نموده است و این نشان از این امر دارد که این افراد تنها به موارد گفته شده در ماده خلاصه نمی شوند بلکه علاوه بر کسانی که در صورت فوت غایب از ارثیه منتفع می شوند اشخاص دیگری نیز که به نحوی منفعت یا حقی بر اموال غایب دارند می توانند درخواست نصب امین کنند. اشخاص واجب النفقه غایب مانند همسر غایب در ازدواج موقت که برای او شرط انفاق شده است و یا اقارب نسبی هر چند که جزو وراث نباشند حق درخواست تعیین امین از دادگاه را دارند.

وظایف و اختیارات امین در زمان غایب مفقودالاثر

امین تعیین شده از سوی دادگاه موظف است اموال غایب را حفظ و اداره کند و باید مصلحت غایب را در این خصوص رعایت نماید. در ذیل به پاره ای از این وظایف اشاره می شود:

• هر گاه در بین اموال غائب مال ضایع شدنی باشد ورثه یا امین که اموال غائب به تصرف آنها داده شده آن مال را فروخته و از نتیجه‌فروش با رعایت مصلحت غائب مالی خریداری و یا اقدام دیگری که به صرفه غائب باشد می‌نماید. (ماده ۱۴۱ قانون امور حسبی) برای مثال پول حاصل از فروش مال را در بانک بگذارد و بدین طریق ان را حفط کند.
• هر یک از امین و ورثه که اموال غائب به تصرف آنها داده شده است می‌توانند با اجازه دادستان اموال منقوله غائب را که مورد احتیاج‌نیست فروخته و از پول آن مال دیگری که موافق مصلحت غائب باشد خریداری و یا اقدام دیگری که به صرفه غائب باشد بنمایند. (ماده ۱۴۲ قانون امور حسبی)
• نفقه اشخاص واجب‌النفقه غائب و دیون غائب از وجوه نقد یا منافع اموال او داده می‌شود و در صورت عدم کفایت از اموال منقوله ‌فروخته خواهد شد و اگر اموال منقول هم کافی نباشد از اموال غیر منقول فروخته می‌شود. (ماده ۱۴۷ قانون امور حسبی)

حق الزحمه امین غایب مفقودالاثر

مطابق ماده ۱۵۰ از قانون امورحسبی در موردی که اموال غائب به تصرف ورثه یا امین داده شده باشد دادگاه می‌تواند حق‌الزحمه متناسبی از درآمد اموال برای ورثه یا امین‌معین نماید هزینه حفظ و اداره اموال غائب از اموال غائب برداشته می‌شود. حال اگر اموال غایب درامدی نداشته باشد آیا می توان از اصل مال، حق الزحمه متناسبی برای امین معین کرد؟ با وجود اینکه ماده مذکور به تعیین حق الزحمه از درامد اموال غایب صحبت می کند اما می توان گفت در مورد مذکور، دادگاه می تواند از اصل مال حق الزحمه را معین کند چرا که طبق یند اخر ماده هزینه حفظ و اداره اموال غایب از اموال او برداشته می شود و حق الزحمه امین هم جزء این هزینه است.

عزل امین غایب و پایان سمت او

موارد عزل امین  به صورت خلاصه به قرار ذیل می باشد:

1. اگرمعلوم شود که فاقد صفت امانت بوده و یا این صفت از او سلب شود.
2. اگر مرتکب جنایت و یا مرتکب یکی از جنحه های ذیل شده و به موجب حکم قطعی محکوم گردد: سرقت ، خیانت در امانت، کلاهبرداری، اختلاس، هتک ناموس و ……..
3.  اگر به علتی غیر از علل فوق محکوم به حبس شود و بدین جهت نتواند امور مالی غایب را اداره کند.
4.  اگر ورشکسته اعلان شود.
5. اگر عدم لیاقت یا توانایی قیم در اداره ی اموال معلوم شود.
6. اگر معلوم شود که عمداً مالی را که متعلق به غایب بوده، جز دارایی وی قید نکرده باشد مسئول هر گونه ضرر و زیان است و اگر عملش با سوء نیت بوده باشد معزول خواهد شد.
7. در صورتیکه قیم مجنون یا فاقد رشد گردد.