تغییرات سرمایه در شرکت های سهامی بخش دوم:کاهش سرمایه

تغییرات سرمایه در شرکت های سهامی  بخش دوم:کاهش سرمایه

 

 

درتمام شرکت ها دارایی شرکت از دارایی شرکا جدا می باشد و دلیل آن هم  داشتن شخصیت حقوقی مستقل از شخصیت حقیقی شرکاء است. در شرکت های سهامی به خاطر این موضوع که شرکاء  در مقابل تعهدات شرکت به جز سرمایه ای که پرداخته اند مسئولیتی ندارند، سرمایه شرکت اهمیت بیشتری می یابد و طلبکاران غیر از آن وثیقه ای ندارند. یکی از خصوصیات سرمایه شرکت، ثابت بودن آن است؛  به این معنا که از این مبلغ نمی توان برداشت نمود چرا که تضمین طلب طلبکاران محسوب شده و شرکا نمی توانند با برداشت و کاهش آن به حقوق طلبکاران لطمه وارد آورند. از سوی دیگر اجباری به افزایش وجود ندارد. اما ثابت بودن میزان سرمایه را با عدم امکان تغییر آن نیز نباید اشتباه کرد؛ چه در بعضی حالات و شرایط، افزایش یا کاهش سرمایه ضرورت پیدا می کند که در این مقاله به بررسی این شرایط و طرق کاهش سرمایه در دو شرکت سهامی خاص و عام، با نگاهی بر مواد ۱۵۷ تا ۱۹۸ لایحه قانون تجارت خواهیم پرداخت.

 

کاهش سرمایه در شرکت های سهامی

در شرکت های سهامی، سرمایه شرکت تضمینی است برای طلبکاران؛ چه اینکه هر صاحب سهمی تنها تا میزان مبلغ اسمی سهام خود نسبت به ایشان مسئول می باشد و این ها جز همین سرمایه، دستاویز دیگری ندارند. با توجه به همین امر است که نمی توان از دارایی و سرمایه شرکت برداشت نمود اما کاهش آن با حفظ حقوق طلبکاران و رعایت تساوی میان ایشان امکان پذیر می باشد.

کاهش سرمایه به دو دسته اختیاری و اجباری قابل تقسیم است که در ذیل به شرایط هریک پرداخته می شود:

کاهش اجباری سرمایه: بنا به ماده ۱۴۱ لایحه قانون تجارت هر گاه بر اثر زیان های وارده به شرکت، حداقل نصف سرمایه از بین برود هیات مدیره باید مجمع عمومی فوق العاده را جهت تصمیم گیری در خصوص انحلال یا بقای شرکت دعوت نماید. اگر این مجمع رای به بقای شرکت بدهد می بایست در همان جلسه سرمایه را تا میزان مقرر در قانون کاهش دهند. در صورتی که هیات مدیره نسبت به این دعوت اقدام نکند یا مجمع تصمیمی نگیرد، هر ذینفع می تواند با ارائه ادله قابل قبول به دادگاه، انحلال آن شرکت را درخواست دارد

ماده ۱۰۷ تا ماده ۱۴۳

طبق تبصره ماده ۱۸۹ از لایحه قانون فوق الذکر، کاهش اجباری سرمایه به دو صورت امکان پذیر است: کاهش مبلغ اسمی یا کاهش تعداد سهام موجود

  • کاهش مبلغ اسمی سهام مانند اینکه ارزش ریالی هر سهم ۲٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال باشد و شرکت آن را به ارزش ریالی ۲۰۰٫۰۰۰ یا کمتر کاهش دهد. در این خصوص ماده ۱۹۶ اطلاع رسانی به صاحبان سهام را لازم دانسته و اشعار می دارد: برای کاهش بهای اسمی سهام شرکت و رد مبلغ کاهش یافته هر سهم هیأت مدیره شرکت باید مراتب را طی اطلاعیه‌ای به اطلاع کلیه‌صاحبان سهم برساند. اطلاعیه شرکت باید در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی‌های مربوط به شرکت در آن نشر می‌گردد منتشر شود و برای صاحبان سهام‌بانام توسط پست سفارشی ارسال گردد.

 

  • کاهش تعداد سهام: مثل اینکه شرکتی که ۲۰۰٫۰۰۰ سهم ۱۰۰۰ ریالی دارد، سرمایه را به ۱۰٫۰۰۰ سهم ۱۰۰۰ ریال یا کمتر کاهش دهد

نکته قابل توجه در این نوع کاهش سرمایه این است که طلبکاران و سایرین مانند صاحبان سهام  نمی توانند به آن اعتراض نمایند.

کاهش اختیاری سرمایه:

ممکن است صاحبان سهام به این نتیجه برسند که بیش از حد نیاز در شرکت سرمایه گذاری نموده اند و بهتر است که سرمایه خود را مسترد داشته و در امر دیگری سرمایه گذاری نمایند. با کاهش سرمایه شرکت، مسئولیت صاحبان سهام نیز به همان نسبت کمتر خواهد شد.

بنا به تبصره ماده ۱۸۹ لایحه، کاهش اختیاری سرمایه تنها از طریق کاهش بهای اسمی سهام و آن هم با شروط زیرعملی خواهد شد :

  • لطمه ای به تساوی حقوق صاحبان سهام وارد نشود
  • سرمایه شرکت از حداقل مقرر درقانون –در شرکت های سهامی عام حداقل ۵ میلیون ریال و در شرکت های سهامی خاص حداقل ۱ میلیون ریال- کمتر نشود
  • مبلغ کاهش یافته میان صاحبان سهام به تساوی تقسیم گردد
  • هیات مدیره حداکثر تا یک ماه این تصمیم را در روزنامه رسمی و روزنامه ای که اگهی های شرکت در آن منتشر می شود، اگهی نماید.

به صورت خلاصه، نحوه کاهش اختیاری سرمایه به این صورت است :

  • درج اگهی توسط هیئت مدیره در روزنامه کثیرالانتشار مبنی بر کاهش سرمایه و طی شدن حداقل یک ماه از تاریخ انتشار طبق ماده ۱۹۲ لایحه
  • عدم ارجاع طلبکاران که منشا طلبشان قبل از نشر اگهی بوده بنا به ماده ۱۹۳
  • تایید و صدور حکم قطعی دادگاه صالحه در خصوص اجرایی شدن مصوبات مجمع عمومی فوق العاده در خصوص کاهش سرمایه طبق ماده ۱۹۵

گفتنی است که برخلاف کاهش اجباری، اعتراض به این نوع کاهش از سوی طلبکاران و سایرین امکان پذیر است اما در صورتی که این اعتراض در دادگاه صالح وارد تشخیص شود، اما شرکت نسبت به پرداخت طلب این معترضان اقدامی نکرده و وثیقه ای به دادگاه نسپرده باشد، دیونی که سررسیدشان نرسیده و به اصطلاح، موجل بوده اند، حال شده و فورا قابل پرداخت می گردند. در این خصوص طبق ماده ۱۹۵ لایحه تا زمانی که حکم قطعی ای از سوی دادگاه صادر نشده و به موقع اجرا گذارده نشده باشد، کاهش سرمایه ممنوع می باشد

مرجع تصمیم گیری در خصوص کاهش سرمایه

همانطور که قبلا نیز مطرح شد، مجمع عمومی فوق العاده رکنی است که در شرکت های سهامی به امر تغییرات سرمایه از جمله کاهش سرمایه می پردازد. در این خصوص طبق ماده ۱۹۰ لایحه هیات مدیره شرکت می بایست حداقل ۴۵ روزقبل از تشکیل این مجمع پیشنهاد کاهش سرمایه را به بازرسان شرکت اطلاع دهد. در این پیشنهاد باید دلایل موجه در راستای لزوم کاهش سرمایه و گزارشی از بدو سال مالی ارائه گردد. بازرسان با بررسی گزارش نظر خود را به مجمع اعلام نموده و ایشان پس از بررسی جوانب امر، تصمیم گیری خواهد کرد.

لزوم ثبت کاهش سرمایه

طبق بند سوم از ماده ۱۰۶ لایحه، کاهش سرمایه از جمله موضوعاتی است که می بایست به وسیله یک نسخه از صورت جلسه مجمع عمومی فوق العاده به عنوان مرجع مصوب این تغییر، به مرجع ثبت شرکت ها ارسال گردد که اطلاع سانی این امر با هیات مدیره خواهد بود.

ماده ۱۵۷ تا ماده۱۹۸

ضمانت اجرای جزایی در  خصوص کاهش سرمایه

بنا به ماده ۲۶۴ لایحه در صورتی که رئیس و اعضای هیات مدیره در خصوص کاهش سرمایه تهمیدات زیر را به خرج ندهند به پرداخت بیست هزار رسال تا دویست هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد:

  • در صورت عدم رعایت تساوی حقوق صاحبان سهام.
  • در صورتی که پیشنهاد راجع به کاهش سرمایه حداقل چهل و پنج روز قبل از تشکیل مجمع عمومی فوق‌العاده به بازرس شرکت تسلیم نشده‌باشد
  • در صورتی که تصمیم مجمع عمومی دائر بر تصویب کاهش سرمایه و مهلت و شرائط آن در روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشاری که‌اعلانات مربوط به شرکت در آن نشر می‌گردد آگهی نشده باشد.

ماده ۲۴۳ تا ماده ۲۶۹

اطلاع رسانی
خبرم کن وقتی
0 Comments
قدیمی ترین
جدیدترین محبوب ترین
Inline Feedbacks
View all comments

برچسب ها

  #افزایش سرمایه #بازرسان #تغییرات سرمایه در شرکت های سهامی #کاهش تعداد سهام #کاهش سرمایه #کاهش مبلغ اسمی سهام #مرجع ثبت شرکت ها #هیات مدیره