حق انتفاع و ارتفاق در املاک

حق انتفاع و ارتفاق در املاک

وکیل حق انتفاع و حق ارتفاق در املاک

حق انتفاع و حق ارتفاق از موارد مصرح در قانون مدنی می باشد . لذا دعاوی مربوط به آن از زمره دعاوی حقوقی محسوب می گردد . وکلای دادگستری صلاحیت قبول وکالت در تمامی دعاوی به صورت عام را دارند . ولی امروزه با توجه به تخصصی شدن دعوی توصیه میگردد در مواجهه با دعاوی تخصصی به وکیل ملکی متخصص آن حوزه مراجعه نمائید .

وکیل متخصص دعوی حق انتفاع و حق ارتفاق وکیل پایه یک دادگستری می باشد که فارغ التحصیل رشته حقوق خصوصی در مقطع کارشناسی ارشد و یا دکتری بوده و تمرکز کاری خود را  تنظیم قرارداد و یا قبول وکالت دعاوی حق انتفاع و یا حق ارتفاق قرارداده است . وکیل حق انتفاع و حق ارتفاق وکیل پایه یک دادگستری حقوقی کار می باشد که تخصص خود را دعاوی ملکی قرار داده است . وکیل متخصص دعوی حق انتفاع و حق ارتفاق می بایستی بر فنون دفاع در امور حقوقی و قوانین حقوقی از جمله قانون مدنی و آیین دادرسی مدنی و قوانین ثبتی و آرای وحدت رویه و نظریات مشورتی قوه قضاییه مسلط باشد تا بتواند از حقوق موکلین خود حمایت تخصصی نماید .

حق انتفاع و حق ارتفاق در املاک:

حق انتفاع، حق بهره مندی و استفاده از یک مال است. حق انتفاع بسیار شبیه به مالکیت منافع است ولی با آن متفاوت می باشد مطابق ماده ۴۰ قانون مدنی حق انتفاع حقی است که بموجب آن فردی می تواند از عین و یا منافع مالی که عین آن متعلق شخص دیگری است استفاده کند . همچنین ممکن است آن مال ، مالک خاص نداشته باشد

در قرارداد اجاره شخص مالک منافع می گردد ولی در قرارداد حق انتفاع شخص منتفع مالک منافع نمی گردد و صرفا حق استفاده از آن مال را دارد  حق انتفاع ممکن است در خصوص اموال منقول و غیر منقول واقع گردد .

انواع حق انتفاع و شرایط آن:

در قانون مدنی حق انتفاع به ۴ دسته تقسیم می گردد این حق از حقوق عینی می باشد و یکی از زیر مجموعه های حق مالکیت است که در اثر عمل حقوقی می تواند از آن جدا گردد و به دیگران تعلق یابد . حق انتفاع اقسام مختلف دارد. این اقسام عبارتند از:

 

  1. عمری:مطابق ماده ۴۱ قانون مدنیاین نوع از حق انتفاع دارای محدودیت زمانی است. محدودیتی که بر اساس عمر بنیان نهاده شده است. در کلام ساده تر در انتقال حق انتفاع از مالک به طرف مقابل می توان عمر مالک، عمر طرف مقابل یا عمر فردی دیگر را برای این طول مدت این حق را در نظر گرفت. از آنجایی که این نوع حق بر اساس محدوده عمر مشخص شده، آن را عمری می نامند. در واقع حق انتفاع عمری به موجب عقدی واقع فی مابین طرفین منعقد می گردد و مدت آن می تواند به میزان عمر مالک و یا منتفع و یا هر شخص دیگری به انتخاب طرفین تعیین گردد .
  2. رقبی: مطابق ماده ۴۲ قانون مدنی این حق انتفاع از طرف مالک برای مدت زمان مشخصی برقرار است. یعنی در این نوع از حق انتفاع مالک می تواند مشخص کند که این حق برای چه مدت اعتبار دارد و طرف مقابل با قبول این مدت زمان از این حق استفاده می کند.
  3. سکنی: مطابق ماده ۴۳ قانون مدنی حق انتفاعی که بابت سکونت  در مسکنی باشد  حق انتفاع سکنی می گویند .در واقع در صورتی که حق انتفاع برای سکونت و اقامت در خانه ای مورد استفاده قرار بگیرد آن را سکنی می گویند که مدت آن می تواند به صورت عمری ( مدت عمر هر شخص ) و یا رقبی ( مدت مشخص ) تعیین گردد .
  4. حبس مطلق : مطابق ماده ۴۴ قانون مدنی یکی از اقسام حق انتفاع حبس مطلق می باشد بدین نحو که اگر مالک برای استفاده از حق انتفاع مدت تعیین نکرده باشد این حق تا زمان فوت مالک ادامه دارد مگر اینکه مالک قبل از فوت خود از آن رجوع نماید .

شرایط حق انتفاع:

اما برای اینکه این حق جاری شود باید شرایطی را در نظر گرفت، این شرایط می تواند شامل موارد مختلفی باشند. این موارد عبارتند از:

  • این حق یک نوع قرارداد محسوب می شود. پس برای جاری کردن آن باید قراردادی بین طرفین منعقد گردد . این قرارداد نشان دهنده انتقال حق انتفاع از مالک به فرد دیگر است. این قرارداد ممکن است کتبی و یا شفاهی باشد .

مسئله بسیار مهم که باید در شرایط حق انتفاع به آن توجه داشت این است که حق انتفاع در اصل یک مسئله مالی محسوب می شود که در انتقال آن باید عین مال از بین نرود. در کلام ساده تر حق انتفاع در چیزی مانند میوه یا خوراکی وجود ندارد. این مال در انتقال از فردی به فرد دیگر از بین می رود. اما در مسئله ای مانند خانه این مال عملا بدون اینکه از بین برود می توان از آن نفع مالی برد.

  • در حق انتفاع شرط صحت قرارداد و عقد زمانی ثابت می شود که مطابق ماده ۱۹۰ قانون مدنی عقد تنظیم و طرفین با  قصد و اراده باطنی واحد مبادرت به ایجاب و قبول نمایند .

 

حق انتفاع در چه شرایطی زایل می شود؟

اما مسئله مهم دیگر در مورد حق انتفاع این است که بدانیم این حق در چه شرایطی از بین می رود؟ در کلام ساده تر می خواهیم بدانیم که عقدی که موجب شده است حق انتفاع از فردی به فرد دیگر منتقل شود در چه شرایطی باطل می شود؟

بر اساس ماده ۵۱ قانون مدنی در دو شرایط عقد حق انتفاع زایل می شود:

  • مدت انقضا عقد تمام شود. همانطور که گفتیم این مدت می تواند بر اساس عمر یک نفر یا بر اساس تشخیص مالک مشخص شود. در صورت تمام شدن مدت انقضا، عقد خاتمه پیدا می کند
  • در صورتی که عین مال از بین برود یا تلف شود. در این حالت نیز عملا حق انتفاع زایل می شود.

حق ارتفاق :

حق ارتفاق حقی است برای شخص در ملک دیگری، به عبارت دیگر حقی است که شخص به موجب مالکیتی که بر ملکش دارد حق دارد از ملک دیگری استفاده کند. حق ارتفاق مخصوص اموال غیر منقول می باشد . حق ارتفاق حق عینی و قائم به ملک است و اختصاص به ملک دارد و به طور معمول در ۲ ملک مجاور هم برقرار می گردد . برقرارای حق ارتفاق ممکن است معوض یا رایگان باشد . حق ارتفاق یا قراردادی با توافق طرفین و یا طبیعی به خاطر وضع طبیعی املاک بوجود می آید .

حق ارتفاق در حالت کلی معنای بسیار نزدیکی با حق انتفاع دارد اما این دو اصطلاح دارای تفاوت های حقوقی با یکدیگر می باشند، هرچند که در ظاهر بسیار شبیه به یکدیگر هستند. یکی از موارد بسیار واضح و روشن حق ارتفاق، زمانی می باشد که فردی مجبور است برای آبیاری زمین کشاورزی یا حتی زراعتی خود از زمین فرد دیگری عبور کند، در چنین شرایطی فردی که دارای حق عبور از زمین دیگری است در واقع دارای حق ارتفاق است.

حق ارتفاق یکی از اصلی ترین مزایایی است که حق مالکیت معمولا برای صاحبان املاک بوجود می آورد. حق عبور ناودان یا حق داشتن پنجره و … از دیگر مصادیق قانونی می باشند که می توان در رابطه با مبحث حقوقی حق ارتفاق به آنها اشاره کرد.

 

ویژگی های حق ارتفاق:

حق ارتفاق نیز همانند بسیاری از دیگر قواعد حقوق دارای ویژگی های خاصی می باشد و در صورتی که هر یک از این ویژگی ها وجود نداشته باشد، نمی توان گفت که حق ارتفاق برای مالک ایجاد شده است، بنابراین باید به این ویژگی ها بسیار دقت کرد تا بتوان تشخیص داد که آیا وجود دارند و می توان برای احقاق حق ارتفاق اقدام کرد یا خیر. این ویژگی ها در قانون مدنی از مواد ۹۳ لغایت ۱۰۸ قانون مدنی پیش بینی شده است که در ذیل به اختصار به آن اشاره می گردد :

 

  • حق ارتفاق قائم به ملک است و اختصاص به زمین دارد
  • حق ارتفاق قابل تقسیم نیست
  • حق ارتفاق تابع ملک و فرع بر مالکیت زمین است
  • حق ارتفاق دائمی است
  • حق ارتفاق ممکن است قراردادی یا طبیعی باشد .

 

تفاوت حق ارتفاق با حق انتفاع:

بر اساس قانون مدنی کشور ما می توان تفاوت حق انتفاع و حق ارتفاق را به موارد زیر تقسیم کرد:

  • حق ارتفاق اختصاص به اموال غیرمنقول دارد و این در حالی می باشد که حق انتفاع معمولا هم به مال غیر منقول و هم به مال منقول ممکن است اختصاص پیدا کند.
  • حق انتفاع مربوط به حقوق اشخاص است اما حق ارتفاق معمولا حقی است که از طریق ملک به مالک تعلق می یابد.
  • حق انتفاع جز مواردی است که معمولا به طور خاص و موقت به افراد تعلق می یابد اما حق ارتفاق، جز حقوق دائمی است که به مالکان تعلق می یابد. و در صورتیکه ملک به شخص دیگری منتقل گردد حقوق ارتفاقی هم انتقال می یابد .

مواردی که  باعث ایجاد حق ارتفاق میگردد:

قانون:

در مواردی که مالک از طریق اقدامات قانونی برای احقاق حقوق خود و اخذ حق ارتفاق اقدام می نماید، محاکم قانونی با بررسی دقیق پرونده و ویژگی های موجود در ملک مذکور، اقدام به صدور حکم مستقیم برای ایجاد حق ارتفاق می کند.

قرارداد:

بر اساس ماده ۹۴ قانون مدنی کشور، صاحب املاک می توانند در ملک خود هر حقی را که بخواهند نسبت به دیگری قرار دهند در این صورت کیفیت استحقاق تابع قرارداد و‌ عقدیست که مطابق آن حق داده شده است. قرارداد حق ارتفاقی ممکن است معوض و یا رایگان باشد . بنابراین هرگاه زمین یا خانه کسی مجرای فاضلاب یا آب باران زمین یا خانه دیگری بوده است صاحب آن خانه یا زمین نمی تواند جلوگیری از آن ‌کند مگر در صورتی که عدم استحقاق او معلوم شود.

اذن در استفاده به عنوان ممر و مجری:

در صورتی که از این اجازه مدت زمان زیادی گذشته باشد و دیگر حق ارتفاق تثبیت شده باشد، اذن در استفاده به عنوان ممر و مجری بوجود آمده است.

وکیل متخصص حق انتفاع و حق ارتفاق در موسسه حقوقی وکلای رای مثبت :

یکی از خدمات تخصصی موسسه حقوقی وکلای رای مثبت تنظیم قراردادهای ملکی. و قبول وکالت در دعاوی حقوقی و ملکی می باشد . یکی از مهمترین دعاوی ملکی ، دعاوی حق انتفاع و حق ارتفاق بوده که در این موسسه توسط وکلای ملکی خبره با بالغ بر پانزده سال تجربه پی گیری می گردد . در مواجهه با دعاوی ملکی نگران تضییع حقوق خود نباشید زیراکه وکلای متخصص ملکی موسسه حقوقی وکلای رای مثبت با همکاری بهترین وکلای ملکی تهران و با تجربه همکاری با برترین بانک ها و موسسات خصوصی و دولتی کارنامه ای درخشان از خود به جای گذاشته و از حقوق  موکلین خود حمایت تخصصی می نمایند .

اطلاع رسانی
خبرم کن وقتی
0 Comments
قدیمی ترین
جدیدترین محبوب ترین
Inline Feedbacks
View all comments

برچسب ها