در عصر کنونی در همه کشورهای جهان عمده فعالیت های بخش های مختلف اقتصادی، تجاری، صنعتی ، خدماتی و غیره در قالب شرکت های تجاری انجام می پذیرد. در کشور ما نیز در طی یک قرن اخیر شرکت های تجاری زیادی تاسیس و به ثبت رسیده اند.
قانون تجارت ایران، برای شرکت های تجاری ، شخصیت حقوقی قائل شده است . دارا بودن شخصیت حقوقی به این معناست که شرکت صلاحیت داشتن حقوق و تکالیف و نیز صلاحیت اجرای آن ها را دارد.
بنابراین هر گاه شرکت به ثبت برسد، قراردادهای منعقده بین شرکا رسمی بوده و بعدا هیچیک نمی توانند مانند اسناد غیر رسمی از وجود شرکت نامه و اساسنامه و سایر تصمیماتی که به ثبت میرسد اظهار بی اطلاعی نمایند و یا به ایراداتی که درباره ی اسناد غیر رسمی ممکن است وارد نمود، استناد نمایند.
بر این اساس شرکت تجاری را میتوان اینگونه تعریف نمود: ” اجتماع حقوق و یا مشارکت چند شریک، که در قالب یکی از شرکتهای معرفی شده در قانون تجارت قرار بگیرند.”
لازم به ذکر است تشکیل شرکت الزاماَ با مشارکت اشخاص حقیقی نیست و ممکن است چند شرکت تجاری که دارای شخصیت حقوقی مستقلی هستند برای انجام فعالیت تجاری با مشارکت همدیگر اقدام به تشکیل یک شرکت نمایند.
شرکت های تجاری با توجه به معیارهای مختلفی که قانون تعیین میکند، از قبیل :” تعداد شرکا، میزان سرمایه آن ها ، میزان مسئولیت شرکای آن ها، نحوه تشکیل و انحلال شرکت، نحوه اداره شرکت، نحوه خروج عضو از شرکت و …. ” دارای انواع مختلف با اسامی متفاوتی میباشند.
اقسام شرکت های تجاری طبق ماده ۲۰ قانون تجارت ایران به شرح زیر است:
۱-سهامی ( عام و خاص )
۲-با مسئولیت محدود
۳-تضامنی
۴-نسبی
۵-مختلط غیرسهامی
۶-مختلط سهامی
۷-تعاونی ( تولید و مصرف )
در قانون ” اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی ” شرکت های ذیل به اقسام شرکت های تجاری اضافه شده اند :
– شرکت تعاونی سهامی عام
– شرکت تعاونی فراگیر ملی
قبل از تاسیس و ثبت هر شرکت ، موسسین و سهامداران شرکت باید در خصوص تعیین موارد مهمی مثل تعیین موضوع، اعضا ، تابعیت و اقامتگاه قانونی، سرمایه شرکت ، مدیران و دارندگان حق امضا و …. تصمیم گیری نمایند زیرا تعیین این موارد اساس به وجود آمدن شرکت بوده و اصولاَ بدون تصمیم گیری و تعیین این موارد امکان تاسیس و ثبت هیچ شرکتی وجود ندارد .
سپس شرکا میبایست برای شرکت خود نامی تعیین نمایند و پس از تایید این نام آن را به ثبت برسانند. چنین نامی نیز خود بایست دارای شرایط باشد که قانون تعیین نموده است:
۱-دارای سابقه ثبت نباشد.
۲-دارای معنا و مطابق با فرهنگ اسلامی باشد.
۳-واژه ی بیگانه نباشد و فارسی باشد.
۴-لاتین نباشد.
۵-در انتخاب نام شرکت حتماَ باید از اسم خاص استفاده شود.
اضافه می شود ، جهت تعیین اسم شرکت حداقل تعداد سیلاب ها ۳ سیلاب است (سیلاب به معنی تعداد کلماتی است که نام شرکت از آنها تشکیل میشود.)
همچنین باید توجه نمود که جهت تعیین نام شرکت، شرکا میبایست اسامی منتخب خود را به اداره ی ثبت شرکتها تقدیم نمایند و نهایتا پس از تایید هریک از آنها نسبت به انجام سایر مراحل اقدام نمایند.
در خصص هر شرکتی که توسط شرکا تاسیس می شود، اصل و لازمه آن است که شرکاء باید برای انجام کار و فعالیت خود سرمایه ای داشته باشد، سرمایه شرکت ها نیز از طرف شرکا و سهامداران آن تامین می شود. اما در خصوص برخی شرکت های قانونی، از طرف قانونگذار میزانی از سرمایه به عنوان حداقل، در نظر گرفته شده است. نکته ی مهم آنکه سرمایه شرکت ها اصولاَ با وجه رایج کشور تعیین می شود، اما شرکا می توانند برای تامین سرمایه شرکت سهم خود از سرمایه را به صورت نقدی یعنی به پول یا به صورت غیرنقدی تعیین کنند.
همچنین در تشکیل شرکتهای تجاری، پس از طی مراحل بالا نیازمند آن است که توسط موسسین، افرادی به عنوان هیئت مدیره و مدیرعامل تعیین گردد. ضمنا قوانین و مقررات مربوط به شرکت در اساسنامه ایی که توسط موسسین شرکت تعیین و تایید میشود ، بیان خواهد شد.
