بازپرس پرونده کیست ؟ مسئول اصلی انجام تحقیقات مقدماتی بازپرس است و وظیفه بازجویی و یافتن و جمع آوری کردن دلایل و مدارک جرم را بر عهده دارد. بازپرس برای شروع تحقیقات خود به اجازه دادستان نیاز دارد اما وقتی اجازه شروع تحقیقات به او داده شد، ملزم نیست که همیشه و در همه مسائل مربوط به انجام تحقیقات از نظر دادستان پیروی کند. در مواردی که بین بازپرس و دادستان اختلاف نظر به وجود بیاد، دادگاه عمومی به این موضوع رسیدگی خواهد کرد و تعیین می‌کند که نظر کدام یک از بازپرس یا دادستان صحیح است.بی‌طرف بودن بازپرس از صفات اصلی این مقام قضایی است. وی باید بتواند تحقیقات خود را در حدود اختیارات قانونی به درستی انجام دهد و تمامی‌احوالاتی که به ضرر و یا نفع متهم است را کشف نماید. کلیه تحقیقات باید با سرعت انجام پذیرد. به نحوی که امکان امحای آثار جرم وجود نداشته باشد. بازپرس می‌تواند هرگونه اقدام قانونی را برای کشف حقیقت انجام دهد. احضار متهم، معاینه محل، تحقیقات محلی، احضار و یا جلب متهم، تحقیق از شهود و… از این اقدامات قانونی هستند.
۱- تحقیقات مقدماتی: اولین وظیفه بازپرس انجام تحقیقات مقدماتی در تمام جرایمی است که به او گزارش می‌شود یا دادستان به او ارجاع می‌دهد. در هر دو حالت بازپرس در صورتی می‌تواند اقدام به تحقیق کند که از طرف دادستان اجازه این کار را داشته باشد. تنها استثناء جرایمی منافی عفت هستند که تحقیق درباره آن‌ها در دادسرا ممنوع است. به موجب ماده ۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری تحقیقات مقدماتی، مجموعه اقدامات قانونی است که از سوی بازپرس یا دیگر مقامات قضایی برای حفظ آثار و علائم و جمع آوری ادله وقوع جرم، شناسایی، یافتن و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم انجام می‌شود. به موجب ماده ۹۱ قانون آیین دادرسی کیفری تحقیقات مقدماتی به صورت محرمانه انجام می‌گردد. کلیه اشخاصی که در جریان تحقیقات مقدماتی حضور دارند موظف به حفظ این اسرار هستند و در صورت تخلف به مجازات جرم افشاء اسرار شغلی و حرفه‌ای محکوم می‌شوند. مبنای محرمانه بودن این مرحله رعایت اصل برائت و جلوگیری از انتشار بلا وجه خبر اتهام متهمی است که ممکن است تبرئه گردد.
۲- منع توقف تحقیقات : بازپرس نمی‌تواند از انجام تحقیقات به این بهانه که متهم جرم را نتواسته پیدا کند یا متهم مشخص نیست، صرف نظر کند. به موجب ماده ۱۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری در بعضی جرائم هرگاه با انجام تحقیقات لازم، مرتکب جرم معلوم نشود و دو سال تمام از وقوع جرم بگذرد، با موافقت دادستان قرار توقف تحقیقات صادر و پرونده به طور موقت بایگانی و مراتب در مواردی که پرونده شاکی دارد، به شاکی ابلاغ می‌شود. هرگاه شاکی هویت مرتکب را به دادستان اعلام کند یا مرتکب به نحو دیگری شناخته شود، به دستور دادستان موضوع مجددا تعقیب می‌گردد.
۱- بازپرس ممکن است با دادستان اختلاف نظر داشته باشد و مرجع حل اختلاف آن‌ها دادگاه خواهد بود اما در خصوص دادیار نظر نهایی با دادستان است.
۲- بازپرس می‌تواند راساً شروع به کار کند و در مواردی نیز از دادستان اجازه کسب کند ولی دادیار برای اقدام به هر کاری باید از طرف دادستان مامور شود.
۱- بازجویی از شاکی ؛ در دعوایی که جنبه خصوصی دارد، در باره تاریخ و محلّ وقوع جرم، ادّله شکایت و ضرر و زیان حاصل از وقوع جرم، از شاکی تحقیق می‌شود؛
۲- بازجویی از متهم؛ متهم برای بازجویی احضار می‌شود و اگر حضور نیابد، در صورت وجود دلایل کافی، جلب می‌شود؛
۳- معاینه محل؛ این اقدام برای مشاهده آثار و علایم موجود در محلّ وقوع جرم و به انگیزه کشف واقع صورت می‌گیرد. ازینرو، باید تمامی این آثار در صورت مجلس منعکس شود. معاینه محل ممکن است توسط شخص بازپرس یا کارشناس منتخب وی، مانند پزشک، صورت گیرد؛
۴- تفتیش منزل (یا محل)؛ در صورتی که ادلّه و قراین کافی بر وجود متّهم یا اسباب و آلات و دلایل جرم در منزل/ محل موجود باشد، بازپرس حقّ تفتیش آن را دارد و این کار در حضور صاحبخانه و شهود تحقیق انجام می‌شود.در صورت غیبت صاحبخانه، همسر وی یا بزرگترین شخص از اهل خانه حاضر خواهند شد.تفتیش معمولاً در روز صورت می‌گیرد، مگر آن‌که تفتیش هنگام شب ضرورت پیدا کند.هر گاه صاحبخانه از گشودن در ورودی به دستور بازپرس سر باز زند، او می‌تواند حکم بازکردن را صادر کند.
۵- بازجویی از شهود؛ از آن‌جا که گواهانِ آگاه از وقوع جرم می‌توانند نقش مؤثری درکشف حقیقت ایفا کنند، به حکم قانون، افرادی که متهم معرّفی کرده یا در شکواییه و اعلام مقامات رسمی معرفی شده‌اند و، به طور کلّی، کسانی که تحقیق از آن‌ها ضروری باشد احضار و در صورت لزوم جلب می‌شوند.
۶- تحقیقات محلّی؛ هر گاه ضرورت اقتضا کند که برای توضیح مسایل و نکات لازم درباره شغل و حالات متّهم تحقیقات محلّی شود و نیز در مواردی که متّهم به اطّلاعات اهل محل استناد کند، بازپرس به تحقیقات محلّی می‌پردازد.در این تحقیقات، متّهم حقّ حضور دارد و حتّی اگر در بازداشت باشد می‌تواند درخواست کند که تحت الحفظ در محل حاضر شود.تحقیقات محلّی طبق مقرّرات آیین دادرسی مدنی انجام می‌شود و در آن نیازی به ادای سوگند افراد مطّلع نیست؛ تنها لازم است که این افراد ملتزم به راستگویی شوند.
بازپرس کسی است که تحقیقات مقدماتی و رسیدگی درباره چگونگی انجام یک جرم و یافتن شخص متهم و تحقیق از وی از وظایفش است. بازپرس در حقیقت یک مقام قضایی است که در دادسرا و در کنار دادستان مشغول به فعالیت است. بازپرس زمانی مسئولیت رسیدگی به یک جرم را پیدا می کند که یا دادستان پرونده‌ای را به او ارجاع دهد یا آن که شکایتی به دست او برسد. اما نکته‌ی لازم به ذکری که وجود دارد این است که بازپرس برای آن که تحقیقات و رسیدگی به یک جرم را شروع کند با اجازه دادستان احتیاج دارد. به موجب ماده ۹۲ قانون آیین دادرسی کیفری که وظایف بازپرس را بیان نموده است، پیگیری و تحقیقات مقدماتی از اصلی‌ترین وظایف بازپرس به حساب می آید که حفظ کردن آثار، جمع کردن ادله برای وقوع یا عدم وقوع یک جرم، شناسایی مجرم و از این دست اقدامات، جزو وظیفه تحقیقات مقدماتی او به حساب می‌آید.
پرونده‌های کیفری ابتدا در دادسرا مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و بعد از آن به دادگاه ارجاع داده خواهد شد اما پرونده‌های حقوقی مستقیم در دادگاه پیگیری خواهد شد و لازم نیست که در دادسرا در خصوص این پرونده‌ها رسیدگی اولیه صورت گیرد.هزینه‌ی دادرسی دعاوی کیفری، به‌جز هرینه دادرسی کیفری علیه صادرکننده چک بلامحل که باتوجه به مبلغ مندرج در چک تعیین می‌شود، در هر مرحله از رسیدگی، یکسان است. ولی هزینه‌ی دادرسی دعاوی حقوقی در دادگاه متغیر و متناسب با بهای خواسته‌ی خواهان می‌باشد. این هزینه، در هر مرحله از رسیدگی متفاوت بوده و میزان آن، همه‌ساله، در تعرفه‌های خدمات قضایی اعلام می‌گردد. با توجه به اهمیت دفاع موثر و حساب شده از متهم در دادسرا، جهت جلوگیری از ورود اتهام به ایشان ، لزوم استفاده از وکیل کیفری و حقوقی با تجربه و حاذق دراین مرحله ضروری است.
هرگاه برای بیان شکایت از موضوعی یا برای پاسخگویی در مورد مساله ای به دادگاه یا دادسرا می‌روید، لازم است که بتوانید به خوبی از حق خود دفاع کنید و درباره آن موضوع توضیح دهید. یک اقدام مناسب برای این شرایط، ارایه یک لایحه قوی به مرجع قضایی است که درباره پرونده شما توضیح دهد. در چنین شرایطی مناسب است که تنظیم لایحه را به موسسه حقوقی وکلای رای مثبت بسپارید. بدون شک تنظیم و نوشتن لایحه نیز کاری زمانبر است که نیاز به دقت زیادی و علم کافی دارد. به همین دلیل، شما می‌توانید در رابطه با آن، با وکلای موسسه حقوقی وکلای رای مثبت صحبت کنید تا شیوه انجام این لایحه، برای شما مشخص شود.
