حق العمل کاری یا آنچه در اصطلاح عموم به کمیسیون شهرت یافته است، از مواردی است که قانون گذار باب هفتم از قانون تجارت، از ماده ۳۵۷ تا ۳۷۶ را به آن اختصاص داده است که در ذیل به بررسی آن می پردازیم
حق العمل کار کیست؟
مطابق ماده ۳۵۷ حق العمل کار کسی است که به نام خود ولی به حساب آمر معاملاتی کرده و در مقابل، حق العمل دریافت می دارد.
ممکن است در نگاه اول حق العمل کاری با وکالت اشتباه گرفته شود اما باید به این نکته توجه داشت که در وکالت وکیل به نام موکل یا آمر خود عمل می‌کند ولی درحق‌العمل‌کاری، طرف معامله نمی‌داند که معامله برای کیست و فقط حق‌العمل‌کار را در مقابل خود می‌شناسد
طبق بند ۳ از ماده ۲ قانون تجارت، عملیات حق العمل کاری تجاری محسوب شده و حق العمل کار، تاجر می باشد.
ماده ۱ تا ماده ۵
وجوه افتراق دلالی و حق العمل کاری
حق‌العمل‌کار و دلال هر دو واسطه انجام معلاملات می‌باشند، اما بین عمل این دو فرق، بسیار است. دلال جز معرفی طرفین معامله به یکدیکر وظیفه‌ای ندارد و جز بااجازه مخصوص نمی‌تواند نمایندگی یکی از طرفین را عهده‌دار باشد یا انکه طرف معامله قرار بگیرد؛ به ویژه انکه هیچگونه تعهدی نسبت به اجرای معامله ندارد در صورتی که حق‌العمل‌کار طرف معامله بوده و مسئول انجام تعهداتی می‌باشد که بنام خود تقبل کرده‌است.
وظایف حق العمل کار
در یک نگاه کلی، وظایف حق العمل کار به موارد زیر خلاصه می شود:
الف) مطلع ساختن آمر از جزئیات اقدامات: به خلاف دلال که می بایست هر دو طرف را نسبت به جزئیات امر مطلع نماید، حق العمل کار تنها می بایست آمر خود را از جریان امور آگاه نماید
ب) بیمه کردن اموال موضوع معامله: به طور کلی حق العمل کار موظف به این امرز نمی باشد مگر اینکه از جانب دستوری در این خصوص صادر شده باشد
ج) پرداخت وجوه یا انجام تعهدات طرف معامله: حق العمل کار اصولا نسبت به این امور وظیفه ای ندارد مگر اینکه:
– از سوی آمر اجازه معامله نسیه نداشته باشد و با این حال این امر را انجام داده باشد
– شخصا ضمانت طرف معماله را کرده باشد
– عرف تجارتی محل او را مسئول بشناسد
فروش مال التجاره به بهای نازل
در صورتی که حق العمل کار، مال التجاره موضوع معامله را به بهایی کمتر از آنچه مد نظر امر بوده است فروخته باشد، طبق ماده ۳۶۳ مسئول تفاوت قیمت خواهد بود مگر اینکه ثابت کند در این خصوص مرتکب تقصیری نشده و برای جلوگیری از ضرر بیشتری این کار را انجام داده است.
یک مثال:
آقای الف صاحب یک باغ گیلاس بزرگ است که می خواهد برای فروش محصولات خود از آقای ب به عنوان حق العمل کار در بازار میوه کمک بگیرد. آقای ب میوه ها را دریافت می کند؛ آن ها را در یک جای گرم نگه داری می کند ک هر لحظه بیم فساد آن ها بیشتر می شود. ایشان به خاطر اینکه از ضرر بیشتر یعنی گندیدن کل محصول جلوگیری کند، آن ها را به جای کیلویی ۱۴ هزرا تومان، به ازای هر کیلو ۱۰ هزار تومان می فروشد. در اینجا نمی توان گفت که آقای ب مسئول نیست چرا که ایشان خود مرتکب تقصیر شده است و طبق ماده ۳۶۴ می بایست از عهده کلیه خسارات آمر براید.
فروش مال التجاره به صورت نسیه
حق العمل کار نمی تواند بدون رضایت آمر مال را به صورت نسیه بفروشد یا پیش قسطی نماید مگر اینکه عرف تجارتی منطقه چنین امری را ایجاب کند که البته در اینجا هم اذن آمر و رضایت ایشان اولویت دارد و حتی اگر عرف منطقه چنین امری را مجاز دارد و آمر خلاف آن را دستور دهد، نظر ایشان ارجح است
حق الزحمه و مخارج حق العمل کار
همانطور که در ماده ۳۵۷ اشاره شده است، حق العمل کار در مقابل حق العمل واسطه گری در معامله را انجام خواهد داد.طبق ماده ۳۶۹ از قانون تجارت وقتی حق‌العمل‌کار مستحق حق‌العمل می‌شود که معامله اجرا شده و یا عدم اجرای آن مستند به فعل آمر باشد.
نسبت به اموری که در نتیجه علل دیگری انجام‌پذیر نشده مانند اینکه آمر از امر خود صرف نظر کرده باشد و مواردی از این قبیل، حق‌العمل‌کار برای اقدامات خود فقط مستحق اجرتی خواهد بود که عرف و عادت محل معین‌می‌نماید.
علاوه بر این حق العمل کار، مخارجی را که کرده و برای انجام معامله و نفع آمر لازم بوده و هر مساعده که به نفع آمر داده باشد می تواند از ایشان بگیرد مانند مخارج انبارداری و حمل و نقل
حق العمل کار و معامله با خود
طبق نص ماده ۳۷۳ از قانون مورد اشاره، دربعضی شرایط حق العمل کار می تواند می تواند خود طرف معامله قرار بگیرد و مال التجاره آمر را خود بخرد. مثل آنکه مال از جمله اموالی یا اسناد تجاری ای باشد که مظنه بورسی و بازاری دارد مانند سکه طلا یا نقره البته در صورتی که آمر ایشان را از این امر منع نموده باشد ممکن نیست.
حق العمل کار و کارشکنی
در صورتی که حق العمل کار کارشکنی کرده و با سوء نیت قیمتی بالاتر از آنچه که پرداخته به حساب امر بگذارد یا مبلغی کمتر از انچه که مال التجاره را فروخته به ایشان بدهد،
- اولا مستحق حق العمل نخواهد بود
- آمر می تواند ایشان را به عنوان طرف معامله در نظر بگیرد
- به مجازات خائن در امانت خواهد رسید یعنی شش ماه تا سه سال حبس
ماده ۳۵۷ تا ماده ۳۷۶
موسسه حقوقی وکلای رای مثبت با سابقه طولانی در امر مشاوره و وکالت پرونده های قضائی اعم از حقوقی و کیفری توانسته کارنامه درخورتوجه از خود برجای گذارد.
وکیل پایه یک دادگستری و وکلای موسسه متشکل از بهترین وکیل کیفری ،اساتید دانشگاه در رشته حقوق جزا و جرم شناسی هستند که هم تخصص فراوانی در زمینه دعاوی کیفری داشته و هم به واسطه به نتیجه رساندن صدها ها پرونده در این زمینه تجربه بالا و ارزشمندی دارند.
موسسه حقوقی رای مثبت با حضور وکلای مجرب و بهترین وکیل حقوقی و وکیل ملکی و وکیل خانواده و وکیل قرارداد را که تخصص همان موضوع را دارد و پرونده های مشابه زیادی را کار کرده و به قولی چم وخم را خوب می داند برای دعوای شما انتخاب و بر می گزیند
سلام عالیه فقط اگه میشه با ذکر مثال بگید