انواع قراردادهای بین المللی
- بیع متقابل یا Buy Back
یکی از مهم ترین شیوه های تجارت می باشد که در کشورهای درحال توسعه یا کمتر توسعه یافته کاربرد بیشتری دارد و غالبا انتقال سرمایه و تکنولوژی از کشورهای صنعتی پیشرفته به این کشورها از این طریق انجام می پذیرد. در این نوع قرارداد، تجار آلات، ادوات و تسهیلاتی را از کشورهای دیگر وارد می کنند و در مقابل محصولاتی که با این آلات تهیه شده است را به عنوان تمام یا بخشی از بهای این ماشین الات به
این کشورها ارسال می دارند. به بیع متقابل در زبان فارسی “خرید بازیافتی” یا “بازخرید” هم گفته می شود.
ماده ۲ آیین نامه چگونگی قراردادهای بیع متقابل غیرنفتی، بیع متقابل را اینگونه تعریف می کند:
“بیع متقابل یا معاملات دوجانبه به مجموعه ای از روش های معاملاتی اطلاق می شود که به موجب آن سرمایه گذار تعهد می کند که تمام یا بخشی از تسهیلات مالی )نقدی و غیرنقدی( را برای تأمین کالاها وخدمات موردنیاز، شامل کالاهای سرمایه ای یا واسطه ای یا مواد اولیه یا خدمات برای ایجاد، توسعه، بازسازی و اصلاح واحد تولیدی یا خدماتی، در اختیار سرمایه پذیر قرار دهد و بازپرداخت تسهیلات، شامل اصل و هزینه های تبعی آن را از محل صدور کالا و خدمات تولیدی سرمایه پذیر دریافت کند. به عبارت دیگر در این قرارداد، سرمایه گذار خارجی )بخش خصوصی( تعهد می کند که یک میدان نفتی را با تأمین منابع مالی، فناوری و دانش فنی، ارائهٔ تجهیزات و موارد لازم توسعه دهد . هزینهٔ سرمایه گذاری و حق الزحمهٔ او نیز از طریق اختصاص بخش نفت تولیدی به سرمایه گذار بازیافت می شود. بیع متقابل نفتی ایران ویژگی
خاصی دارد که به موجب آن بخش خصوصی به عنوان پیمانکار عملیات، توسعهٔ میادین نفت و گاز مکشوفه را طی مدتی معین و با سرمایهٔ خود انجام می دهد و با شروع تولید، کلیهٔ عملیات میدان را به شرکت ملی نفت تحویل می دهد و درمقابل می تواند حداکثر ۶ درصد از تولید پروژه را به مدت ۵ الی ۷ سال جهت استهلاک اقساط سرمایه، هزینه ها و حق الزحمهٔ خود به قیمت روز دریافت نماید“
این قرارداد ها در کشور ایران با توجه به محدودیت هایی که در قوانین به ویژه قانون اساسی برای سرمایه گذاری خارجی وجود دارد بیشتر در حوزه نفت و گاز که نیاز به منابع مالی بیشتری دارند به کار گرفته می شوند.
- قرارداد احداث،تملک و بهره برداری (Build Own Operate B.O.O)
نوعی قرارداد بین المللی است که یک سرمایه گذار خصوص کلیه هزینه های مربوط به ساخت وراه اندازی پروژه را به عهده گرفته و در پایان محصول خود را به دولت یا مصرف کنندگان –از طریق انعقاد قرارداد- می فروشد و درآمد حاصل را برداشت می نماید و در این خصوص هیچ اجباری به تحویل پروژه پایانی به دولت یا بخش دولتی ندارد.
- قرارداد احداث، بهره برداری و انتقال (Build Operate Transfer B.O.T)
این قرارداد همانطور که از نامش مشخص است، سه قرارداد در یک قرارداد می باشد؛ احداث، بهره برداری و انتقال و بیشتر زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که دولت یا قادر یا مایل به تامین منابع مالی برای یک طرح اقتصادی یا پروژه زیربنایی نیست و در این صورت است که بخش خصوصی وارد عمل شده و با منابع و توانمندی ها در راستای اجرای این پروژه ها گام بر می دارد. در کشور ایران قوانینی چون قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی از این نوع قرارداد ها حمایت به عمل آورده و وزارت هایی چون نیرو، راه و شهرسازی و نفت از جمله ارگان هایی هستند که از این نوع قرارداد ها بیشترین بهره را می برند.
- قرارداد تامین مالی یا Finance
این قرارداد بدین معناست که یک بانک یا موسسه اقتصادی یا تجاری وامی را برای انجام عملیات مشخصی به شرکت یا فردی پرداخت می نماید بدون آنکه بر شیوه هزینه آن نظارتی داشته باشد. امروزه برای تامین مالی و هزینه های مورد نیاز جهت راه اندازی پروژه های تولیدی و ایجاد زیرساخت های فنی از استفاده می شود. این روش نوعی اعتبار خرید محسوب می شود و در Finance منابع داخلی و خارجی یا قالب اعتبار میان مدت است که بانک به خریدار اعطا می نماید. در واقع زمانی که فروشنده حاضر به قبول اعتبار اسنادی مدت دار نمی شود و خریدار نیز برای افتتاح اعتبار اسنادی نقدینگی لازم را ندارد و معمولا ایشان از موسسه مالی درخواست می کند تا وارد معامله شود و وجه را نقدا بپردازد که معمولا این تسهیلات بلند مدت است
شرایط تنظیم قرارداد تامین سرمایه
قراردادهای تامین سرمایه معمولا بلند مدت هستند و انعقاد آن ها باید با نظارت بانک مرکزی بوده و نرخ بهره و زمان سررسید نیز به طور کامل در آن درج شده باشد.
طرح ها در تعیین زمان پرداخت در قرارداد ها به دو نوع تسهیلات بلند مدت )فاینانس( و کوتاه مدت )ریفاینانس( تقسیم می گردند
وجوه افتراق فاینانس و ریفاینانس
۱٫سررسید فاینانس تا ۵ سال است و سررسید ریفاینانس تا ۳ سال
۲٫بازپرداخت تسهیلات فاینانس توسط بانک مرکزی تضمین شده است و بازپرداخت تسهیلات ریفاینانس توسط بانک تجاری
۳٫فاینانس برای خرید، احداث یا توسعه پروژه های اقتصادی، تجهیزات و آموزش کاربرد دارد درحالیکه ریفاینانس تنها برای واردات کالا مورد استفاده قرار می گیرد
- قرارداد کلید دردست یا Turn Keyهم گفته می شود. در واقع Package Deal یا “Design & Construction به این قرارداد، “طراحی و ساخت مسئولیت صد در صدی طراحی و اجرای پروژه به پیمانکار واگذار می گردد و ایشان مسئول هر عیب و نقص تعریف شده در محدوده کار می باشد و کارفرما و مشاور فقط در فرایند نظارت و مناقصه فعالیت می کنند. وجه تسمیه این قرارداد این است که کارفرما به راحتی چرخاندن یک کلید می تواند از پروژه بهره برداری نماید.
Franchise Agreement 6. قرارداد فرانشیز
فرانشیز یا حق امتیاز بدین مفهوم است که یک شرکت به شرکت دیگر اجازه می دهد تا محصولات و
فراورده های ایشان را بفروشد و در مقابل مبلغی دریافت کند که به این مبلغ، مبلغ فرانشیز می گویند.
فرانشیز در واقع نوعی قرارداد اعطای نمایندگی است. هدف این این قرارداد این است که کسب و کارهای
مستقل و کوچک را گردهم آورده و تحت یک نام بازرگانی مشترک به فعالیت وادارد. قرارداد فرانشیز یک
استراتژی کسب و کار است برای جذب و نگه داری مشتری؛ یک سیستم بازاریابی که با تعریف دقیق از
محصولات، کالا و خدمات یک شرکت و معرفی آن ها می تواند نیازهای مشتری را پاسخگو باشد.
قرارداد فرانشیز در ماده ۲ قانون نمونه موسسه بین المللی یکنواخت کردن حقوق خصوصی در مورد
افشای اطلاعات بدین نحو تعریف شده است :
“حقوق اعطا شده توسط فرانشیز دهنده که فرانشیز گیرنده را مجاز و ملزم می کند در ازای مبلغی
مستقیم یا غیر مستقیم متعهد به تجازت فروش کالا یا ارائه خدمات از طرف خود، تحت یک سیستم
طراحی شده توسط فرانشیز دهنده باشد که شامل دانش تجربی و مساعدت است و تا حدودی شیوه
ای را که در آن تجارت فرانشیز باید مورد بهره برداری قرار گیرد تعیین می کند و شمال کنترل عمده و
مستمر بهره برداری از سوی فرانشیز دهنده بوده و عمدتا مرتبط با یک علامت تجاری، علامت خدماتی،
نام تجاری یا ارم طراحی شده توسط فرانشیز دهنده است .”
اقسام قرارداد فرانشیز
فرانشیز تولیدی: فرانشیز دهنده در این قسم، دانش فنی و تکنولوژی برای تولید یک محصول را
که بعدا تحت نام خودش به فروش خواهد رسید، به فرانشیز گیرنده اعطا می کند. در برخی
نقاط قوت
• درگیری کارفرما کمتر است.
• تلفیق طراحی و اجرا باعث صرفه جویی در زمان و هزینه
می شود.
نقاط ضعف
• کارفرما باید نیرو و هزینه زیادی را برای اطمینان یافتن به
پیمانکار بپردازد
• بعد از انعقاد، معمولا کارفرما در بحث و مذاکرات موضع
ضعیفی خواهد داشت
مو.ارد فرانشیز دهنده اطلاعات محرمانه تجاری یا تکنولوژی موضوع اختراع را هم در اختیار
فرانشیز گیرنده می گذارد. امروزه در بسیاری موارد مانند تولید لوازم خانگی و رستوران ها از این
قرارداد استفاده می شود.
قرارداد توزیعی: در این قرارداد فرانشیز گیرنده مطابق قوانین و قواعد لازم محصولاتی را که ·
فرانشیز تولید کرده است توزیع می کند و در واقع فرانشیز دهنده برای عرضه کالا و خدمات خود
آن را به فرانشیز گیرنده می سپارد. در مقابل ممکن است فرانشیز دهنده خود تولید کننده
محصول نباشد بلکه محصولات دیگران را خریداری کرده و برای ورود به بازار به فرانشیز گیرنده
منتقل می نماید
قرارداد خدماتی: در این قرارداد فرانشیز گیرنده، امتیاز ارائه خدماتی تحت نشان های تجاری امتیاز ·
دهنده را به دست می آورد برای مثال تعویض روغن خودرو و یا شستشوی اقلام خانگی و …. از
دسته این قرارداد ها می باشد.
license ۷. قرارداد لیسانس
امروزه تکنولوی و دانش، نقش گسترده ای را در اقتصاد ایفا می کنند. برای دست یابی به این دانش و
فناوری ۲ راه وجود دارد : یا اینکه آن را تولید کنیم و یا آن را از صاحبانش خریداری نماییم. تولید دانش
همیشه کار ساده ای نیست و نیاز به صرف زمان و هزینه های بیشتری نسبت به خرید آن برای متقاضی
در پی دارد. در رویه و عمل نیز بسیاری را تلاش بر این است تا بتوانند این هزینه ها را کاهش داده و
نسبت به خرید آن اقدام نمایند. یکی از معمول ترین و در عین حال بهترین راهکارهای خرید تکنولوژی
انعقاد قرارداد لیسانس است که به آن مجوز بهره برداری هم گفته می شود. معمولا این نوع قرارداد ها در
حوزه مالکیت فکری و به ویژه حق اختراع و علامت های تجاری مطرح می شود. در بسیاری از موارد
مخترعین دانش لازم را برای ارائه اختراع خود دارند اما توانایی برای سرمایه گذاری روی اثرشان را
نداشته، بنابراین با سرمایه گذاران قرارداد لیسانس منعقد نموده و در مقابل مبلغی به عنوان حق امتیاز یا
دریافت می دارند. Royalty
در مورد علامت تجاری هم این قرارداد کاربرد دارد و دارنده از قرارداد لیسانس برای گسترش قلمرو
تصمیم به تاسیس شعبه ای در Star Bucks استفاده می نماید مثلا صاحب کافی شاپ های زنجیره ای
یک کشور مانند فرانسه می گیرد تا بتواند بازارخای جدیدتری را برای کسب و کار خود فراهم نماید. برای
فعالیت می کند . Star Bucks این کار با فرد واجد شرایط قرارداد بسته و از آن پس فرد مورد نظر تحت نام
توجه داشته باشید قرارداد لیسانس با فروش و واگذاری حق تفاوت دارد. در واقع دارنده حق در این
قرارداد، حق خود را نمی فروشد بلکه ان را برای مدتی در اختیار طرف دیگر قرار می دهد و خود همچنان
مالک است. این قرارداد را شاید بتوان به نوعی به قرارداد اجاره شبیه دانست که الیته تفاوت های زیادی
بین این دو وجود دارد.
ویژگی های این قرارداد
این قرارداد ممکن است انحصاری یا غیر انحصاری باشد. انحضاری بدین مفهوم است که لیسانس ·
دهنده حق ندارد با کسی غیر از لیسانس گیرنده –در قلمروی واحد- قرارداد منعقد کند. برای مثال
امریکا قرارداد منعقد کند، آمریکا نمی تواند این حق را به Star Bucks اگر فردی در کشور دوبی با
کسی دیگر در کشور دوبی اعطا نماید. در مقابل قرارداد غیر انحصاری همانطور که از نامش
پیداست را می توان با افراد متعددی منعقد کردو صاحب این حق محدودیتی از این حیث نخواهد
داشت.
دارنده حق باید تمام دانش و اطلاعات فنی و اسرار حرفه ای در خصوص تولید محصول یا ارائه ·
خدمات را به لیسانس گیرنده منتقل نماید حتی در پاره ای موارد این صاحب حق است که باید
نیروی انسانی لازم را آموزش دهد.
یکی از موارد مهمی که باید در قرارداد لیسانس وجود داشته باشد حق نظارت ئو کنترل کیفیت ·
است. اضوالا هر لیسانس دهنده ای یک سری شرایط برای تولید، فروش یا توزیع وضع می کند و
لیسانس گیرنده ملزم به رعایت آن ها می شود. چرا که حفظ نام و ارزش محصو.ل برای ایشان
حائز اهمیت بسیاری است. بنابراین لیسانس دهنده این حق را دارد که اگر کالا یا خدمات را با
استانداردهای خود همگام نیافت،مانع آن شود تا در بازار عرضه گردد. در این راستا یکی از شروط
مهم در قرارداد ها این است که مواد اولیه حتما از جانب لیسانس دهنده تامین گردد.
لیسانس گیرنده در مقابل دریافت حق، تعهداتی را نیز به گردن دارد. یکی از این تعهدات این است ·
که در مقابل بهره برداری از این حق مبلغی را بپردازد و دیگر اینکه می بایست رازدار باشد؛
اطلاعات و دانش محرمانه را نزد خود نگاه داشته و از افشای آن خودداری کند که غالبا در قرارداد
ها مشخص می شود چه مواردی از جمله اطلاعات محرمانه می باشد.
Joint Venture 8. قرارداد جوینت ونچر
به نوعی از همکاری تجاری گفته می شود که طی آن طرفین مدیریت فعالیت خاصی را مشترکا به عهده
گرفته و در سود و زیان حاصل شریک می شوند.
انواع جوینت ونچر ها
جوینت ونچرهای قراردادی: در این نوع قرارداد خبری از تاسیس یک بنگاه اقتصادی نیست و طرفین ·
بدون انجام سرمایه گذاری مشترک، به صورت شخصی و به مسئولیت خود بخشی از فعالیت را
عهده دار می شوند . در این نوع قرارداد آورده ای وجود ندارد بلکه طرفین طی یک قرارداد با یکدیگر
همکاری می کنند.
جوینت ونچر سرمایه ای یا شرکتی: در این نوع قرارداد، طرفین با تاسیس یک بنگاه اقتصادی در ·
راستای رسیدن به هدفی مشترک گام برمی دارند. مدت این قرارداد بسیار بیشتر از جوینت ونچر
قراردادی است.
با توجه به اهمیت روزافزون قراردادها در عرصه بین المللی، ناگزیر به داشتن اطلاعات کافی و وافی در این
خصوص می باشید. موسسه حقوقی رای مثبت با داشتن تیم مجرب وکلای بین الملل این اطلاعات را در
اختیار شما قراداده و از ابتدای راه تا انتها و رسیدن به نتیجه مطلوب همراه شما خواهند بود.
یک وکیل حقوقی بین المللی با تجربه، لازم است که در امر، ایجاد نمایندگی و شعبه در خارج از ایران و انعقاد قراردادهای بین المللی بیمه و حمل و نقل و انعقاد قراردادهای بیع و فروش بین المللی اطلاعات داشته باشد و بتواند در زمینه ی حقوق تخصصی بازرگانی بین المللی مشاوره بدهد.
موسسه حقوقی رای مثبت با حضور وکلای مجرب و وکیل پایه یک دادگستری و بهترین وکیل بین المللی را که تخصص همان موضوع را دارد و پرونده های مشابه زیادی را کار کرده و به قولی چم وخم را خوب می داند برای دعوای شما انتخاب و بر می گزیند