بررسی حقوقی جرم فریب در ازدواج

بررسی حقوقی جرم فریب در ازدواج

 

 

فریب در ازدواج از جمله معضلات امروزه جامعه ما عنوان می شود. جامعه ای که اکثریت آن را جوانان تشکیل می دهند و ازدواج و مشکلات مربوط به آن، از مسائل تفکیک ناپذیر آن است. به خصوص در اوضاع اقتصادی کنونی که مشکلات معیشتی، دستاویزی برای تحقق این جرم خواهد بود. جوانانی که به امیدآینده ای بهتر حاضرند با فریب و عدم بیان حقیقت، خانواده ای بر پایه دروغ تشکیل دهند تا شاید مرهمی بر دردهای خود یابند.

بر اساس ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی مصوب۱۳۷۵: “چنانچه هریک از زوجین، قبل از عقد ازدواج طرف خود را به امور واهی از قبیل داشتن تحصیلات عالی، تمکن مالی، موقعیت اجتماعی، شغل و سمت خاص، تجرد و امثال آن فریب دهد و عقد بر مبنای هریک از آنها واقع شود، مرتکب به حبس تعزیری از شش ماه تا دو سال محکوم می گردد.”

ماده ۶۴۲ تا ماده ۶۴۷

با توجه به منطوق ماده، نکاتی به اختصار بیان می شود:

  • ذکر واژه های “از قبیل” و “امثال آن” در متن ، بیان گر آن است که این ماده جنبه احصائی نداشته بلکه تمثیلی بوده است. در واقع هر امری که موجب فریب دیگری شود را شامل می شود. مانند آن که زوجه با عمل جراحی ترمیم پرده بکارت، خود را باکره جلوه دهد. در حالی که صرف پارگی پرده بکارت، موجب حق فسخ برای زوج نمی شود. ممکن است عمل دخول انجام شود ولی به پرده بکارت آسیبی وارد نشود.

حال این سوال مطرح می شود که زوج چگونه می تواند در دادگستری طرح دعوا کند؟ آیا باید طبق قانون حمایت خانواده در دادگاه خانواده طرح دعوا کند یا باید برای تنظیم شکوائیه به دادسرا مراجعه کند؟

جواب: هر گاه مردی که مبتنی بر دوشیزگی دختر، با وی ازدواج می کند، پس از عقد متوجه شود که همسرش دوشیزه نبوده و به واسطه ترمیم پرده بکارت او را فریب داده است، می تواند شکوائیه به طرفیت زوجه با موضوع “تقاضای تعقیب جزایی مشتکی عنه به دلیل فریب در ازدواج به واسطه بکرنمایی” تقدیم دادسرا نماید. بنابر نظریه شماره ۲۵۴۱/۹۲/۷-۲۸/۱۲/۱۳۹۲ اداره حقوقی قوه قضائیه، صلاحیت دادگاه خانواده صرفا محدود به بندهای هجده گانه احصایی در ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ بوده و دعاوی کیفری مربوطه بر اساس آیین دادرسی کیفری وقانون اصلاح قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب مورد رسیدگی قرار می گیرد.

همین طور در مقابل، اگر زوج وعده ازدواج بدهد و به خواستگاری برود ولی در واقع متاهل باشد، مشمول این ماده خواهد بود.

  • با توجه به اطلاق ماده که “هریک از زوجین” را مرتکب و مباشر جرم معرفی می کند، عنصر مادی فریب باید توسط زوج و یا زوجه صورت گیرد. بنابراین اگر یکی از بستگان و دوستان و حتی کسی که واسطه ازدواج بین این دو شخص است، به دروغ هریک را مثلا پزشک معرفی نماید، بدون اینکه زوج از این امر باخبر باشد، نمی توان زوج را بر اساس این ماده مجازات نمود مگر تبانی یکی از زوجین با شخص ثالث و یا دستور به انجام این عمل که مشمول این ماده میباشد.
  • این جرم، جرمی مقید است و زمانی تحقق پیدا می کند که نتیجه آن یعنی ازدواج واقع شده باشد و شخص فریب بخورد. بنابراین باید رابطه سببیت بین فریب و ازدواج واقع شود یعنی ازدواج مبتنی بر فریب شخص صورت گیرد. فی المثل اگر زوج ، زوجه را با تحصیلات عالی فریب دهد ولی تحصیلات عالی مبنای ازدواج زوجه نباشد، مسئولیت کیفری مفروض نیست.
  • عدم آگاهی هر یک از زوجین نسبت به واهی بودن امور مورد ادعای طرف مقابل با توجه به قید فریب در منطوق ماده، ضرورت دارد . هر یک از زوجین باید نسبت به امور واهی مورد ادعای طرف مقابل، جاهل باشد. بنابراین اگر فرد عالم و آگاه باشد که گفتار و کردار طرف مقابل کذب و بی اساس است و با این حال حاضر به ازدواج با او باشد، نمی تواند طرح شکایت کیفری علیه طرف مقابل کند.
  • از لحاظ رکن مادی، در جرم فریب در ازدواج، مباشر با اعمال متقلبانه نقض يا عيبي را كه در خود است پنهان دارد، يا خود را داراي صفت بارزی معرفي كند كه فاقد آن است. رفتار مجرمانه در جرم فریب در ازدواج، با توجه به تصریح قانون گذار، به صورت فعل مثبت مادی می باشد. یعنی انجام عمل یا کنشی به صورت ایجابی. فعل مثبت گاه می تواند به صورت گفتار باشد ؛ چنانچه هر یک از زوجین به طرف مقابل اظهار کند مجرد یا دارای تحصیلات عالیه است و گاه به صورت افعالی است. مانند ارسال مدارک دانشگاهی مجعول به طرف مقابل. یا نوشتاری باشد با ارسال نامه هایی که امور واهی و غیر واقعی را تشریح کند.
  • جرم فریب در ازدواج، جرمی مرکب است که از سه جزء تشکیل شده و فقدان یکی از آن ها، تحقق آن را منتفی خواهد کرد.

جزء اول: توسل به امور واهی و غیر واقعی است. (مجرد وانمود کردن زوج یا دوشیزه معرفی کردن زوجه). جزء دوم: فریب خوردن طرف مقابل. جزء سوم: واقع شدن ازدواج از این طریق.

سوالی که اینجا مطرح می شود آن است که آیا تحقق سه جزء موجب وقوع جرم تام فریب در ازدواج خواهد بود یا تحقق هر یک به تنهایی کافی است؟

جواب: از آنجایی که جرم فریب در ازدواج، جرمی مقید است و عنصر نتیجه باید در جرایم مقید محقق شود، بنابراین صرف تحقق دو جزء فوق بدون تحصیل نتیجه که همان جزء سوم است، برای مرتکب مسئولیت کیفری نخواهد داشت.

  • عنصر روانی این جرم از دو جزء سوء نیت عام و سوء نیت خاص تشکیل می شود. منظور از سوءنیت عام، اراده خودآگاه فرد در ارتکاب عمل مجرمانه و در واقع، عمد در فعل است. بنابراین هر گاه مرتکب به هر علتی که موجب اخلال در اراده او می گردد مانند خواب، مستی بیهوشی و غیره، در فعل ارتکابی اراده و عمد نداشته باشد فاقد سوء نیت عام خواهد بود. سوءنیت خاص که خواستن نتیجه، یعنی وقوع نکاح است. بر این اساس مرتکبی که قصد فریب دیگری را دارد اما قصد نکاح را ندارد مشمول ماده نخواهد شد.

ماده ۱ تا ماده ۱۵

سوالی که اینجا مطرح می شود آن است که آیا انگیزه شرافتمندانه تاثیری بر مسئولیت کیفری مرتکب دارد؟

جواب: انگیزه هدف مع الواسطه از ارتکاب جرم است. عموما انگیزه ارتکاب جرم تاثیری بر مسئولیت کیفری مرتکب ندارد. بنابراین، حتی اگر فی المثل، هدف زوجه از فریب زوج، تشکیل خانواده که هدفی مقدس است باشد، تاثیری بر مسئولیت کیفری محکوم ندارد. البته قاضی  می تواند، پس از محکوم کردن متهم به ارتکاب جرم، برای تعیین مجازات متناسب، وجود انگیزه شرافتمندانه یاظ در او را در نظر بگیرد. قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، در بند پ ماده ۳۸، وجود انگیزه شرافتمندانه در مجرم را از زمره جهات تخفیف دانسته است.

ماده ۳۷ تا ماده ۳۹

در خصوص شروع به جرم فریب در ازدواج سوالی مطرح است که آیا قابل تحقق می باشد یا خیر؟

جواب: مطابق ماده ۴۱ قانون مجازات اسلامی، شروع به جرم مانند جرم تام تابع اصل قانونی بودن جرم می باشد بنابراین تا زمانی که قانون گذار شروع به جرمی را به صراحت جرم نشناسد، عمل مذکور فاقد وصف مجرمانه بوده و غیر قابل مجازات می باشد. مثلا اگر کسی برای خود مدرکی را جعل کند و در جلسه خواستگاری آن را ارائه کند تا وانمود کند دارای شغل و سمت خاص است، اما قبل از وقوع عقد دستگیر شود شروع به جرم رخ نداده است.

ماده ۴۰ تا ماده ۴۵

در پایان ، بیان این نکته ضروری است که جرم انگاری قانون گذار در این مقوله از لحاظ جامعه شناسی و روانشناختی قابل توجیه و جای بسی تقدیر است. کانون خانواده که پایه و اساس جامعه را تشکیل می دهد چگونه می تواند سالم باشد وقتی که بر اساس دروغ و فریب شکل بگیرد. چگونه فرزندانی در دامان این خانواده شکل می گیرند و تربیت می شوند درحالیکه ازدواج والدینشان بر اساس فریب است. 

بنابراین به نظر می رسد از لحاظ جرم شناسی ، جرم انگاری چنین معضلی جنبه بازدارندگی وقوع آن را تقویت می کند. ملاحظه رویه قضایی نیز نشانگر آن است قضات محترم سخت گیرانه و بر اساس قانون، حکم به محکومیت بزهکاران را صادر می کنند.

 

کی از مهمترین دعاوی حقوقی دعاوی خانواده می باشد . موسسه حقوقی وکلای رای مثبت متشکل از گروهی از وکلای پایه یک دادگستری می باشد که به صورت تخصصی در زمینه های مختلف از جمله وکیل طلاق شامل حضانت و استرداد جهیزیه و  … فعالیت می نماید .

در این پرونده‌ها مشورت و اخذ مشاوره حقوقی با یک وکیل خانواده که به بحث دعاوی خانواده  آگاه باشد و اطلاعات کافی داشته باشد بسیار اهمیت دارد و همچنین ارجاع کار به وکیل حقوقی  متخصص موجب پیشرفت بهتر و سریعتر پرونده می‌گردد.

 

 

اطلاع رسانی
خبرم کن وقتی
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments

برچسب ها

  #بررسی جرم فریب در ازدواج #پرده بکارت #شروع به جرم فریب در ازدواج

تماس با ما

تلفن موسسه

موبایل

برگشت به منوی تماس ها

مشاوره آنلاین

مشاوره آنلاین

برگشت به منوی تماس ها

برگشت به منوی تماس ها

برگشت به منوی تماس ها

برگشت به منوی تماس ها

برگشت به منوی تماس ها